Cilt lekeleri için tedavi nasıl olmalı?
Genellikle aşırı miktarda güneş ışınına maruz kalınması sonucu oluşan cilt lekeleri, en sık yüz, dekolte bölgesi, omuzlar ve el üzerlerinde görülür. Yüzde özellikle alın, burun sırtı, yanaklar ve üst dudakta oluşur. Cilt lekelerinin birçok farklı türü bulunur. En sık görülen ve özellikle güneş ışınlarıyla tetiklenenler yaşlılık veya karaciğer lekesi olarak bilinen solar lentigo, gebelik lekesi veya gebelik maskesi olarak bilinen melazma (güneş lekesi) ile çiller şeklinde ortaya çıkar.
Cilt lekeleri neden oluşur?
Cilt lekeleri, ciltte melanin adı verilen pigment miktarının aşırı artmasıyla oluşur. Oluşumunda birçok etken rol oynamakla birlikte, cilt lekelerinin en önemli nedeni güneş ışınlarıdır. Aşırı miktarda güneş ışınına maruz kalmak sadece lekelerin oluşumuna değil, oluşmuş lekelerin daha da koyulaşmasına yol açar. Bunun dışında genetik yatkınlık, gebelik, doğum kontrol hapları başta olmak üzere kullanılan birtakım ilaçlar, cilde temas eden bazı kozmetik ürünler, ciltte inflamasyona yol açan akne gibi bazı cilt hastalıkları da cilt lekelerinin gelişmesine neden olabilir.
Cilt lekelerinin tek nedeni güneş midir?
Cilt lekeleri sadece güneşin zararlı ışınlarının etkisiyle oluşmaz. Doğumsal kaynaklı lekeler, gebelik dönemindeki hormon duyarlılığından kaynaklanan cilt lekeleri, çiller, akne izleri ve yaşlanmaya bağlı lekeler de görülebilir. Tüm bu cilt lekelerinin yüzde 90'ı günümüzde uygulanan yöntemler sayesinde tedavi edilebilir, cilt lekelerinin rengi hafifletilebilir. Örneğin damarsal lekelerde ND Yag lazer kullanılarak, lekenin özelliğine, yerine, çapına göre tedavi edilebilir. Seans sıklığı da yine lekenin yoğunluğuna göre ayarlanır.
Cilt lekeleri tekrarlayabilir mi?
Bazı cilt lekeleri tekrarlayabilir, bunları önlemek için güneşten korunmak büyük önem taşır. Yüksek koruma faktörlü, hem UVA hem de UVB ışınlarına karşı koruma sağlayan ürünler tercih edilirse, etkili bir korunma sağlanmış olur. Ayrıca geniş kenarlı şapka kullanmak, mutlaka güneş gözlüğü takmak, açık renkli ve vücudun leke oluşan bölgelerini koruyacak kıyafetler giymek de korunma önlemlerine yardımcı olabilir.
Cilt lekeleri tedavisinde çok çeşitli lazerler kullanılır. Bu lazer cihazlarının başarı oranı, doğumsal lekelerde daha düşük; güneş lekelerinde, akne izlerinde, çillerde ve foto yaşlanma izlerinin giderilmesinde ise daha yüksektir. Kadınlar doğum lekelerinden de şikayetçi olabilir. Bu tip cilt lekeleri gebelik döneminde, hormonal değişikliklerden ya da gebelik öncesinde kullanılan doğum kontrol haplarından dolayı oluşabilir. Özellikle de yüz bölgesinde ve esmer tenlilerde bu durum görülür. Bu durumda lazerle soyma işlemi yapılır. Kimyasal peeling'le de lazer tedavisine destek olunarak olumlu sonuçlar elde edilebilir. Damarsal doğum lekelerinde ise ND Yag lazer kullanılır.
Güneş lekelerinde tedavi yöntemi nedir?
Yaz tatili sırasında güneşten yeterince korunmaması sonucunda, vücudun korunmasız ve savunmasız kalan bölgeleri kahverengi lekelerle dolabilir. Bu lekeler yeni oluştuklarında, cilde iyice yerleşmeden ve derinleşmeden tedavi etmek büyük önem taşır. Genellikle daha derin ve büyük lekelere lazer uygulanır, hafif ve yoğun olmayan cilt lekelerinde ise kimyasal peeling tercih edilir.
Sonbahar, gerek güneşin oluşturduğu hasarlar gerekse başka nedenlerle ortaya çıkan birçok hastalığın tedavisi için en uygun dönem olarak kabul edilir. Tedavisi mümkün olan ve başarı sağlanabilen cilt sorunları; foto yaşlanma, sivilce izleri, benler, lekeler, siğiller, mantarlar ve damar çatlamalarıdır.
Yaşlılık lekesi nasıl giderilir?
“Lentigo” adı verilen ve halk arasında “yaşlılık lekesi” olarak bilinen cilt lekeleri ileri yaşlarda en sık karşılaşılan sorunlardan biridir. Yaşlılık lekesinin nedeni güneştir. En çok eller ve yüzde görülür. Kriyoterapi (dondurma tedavisi) yöntemiyle ve renk açıcı kremlerle tedavi edilir. Ancak kriyoterapi her kişiye uygulanamaz. Çünkü bu yöntem yan etki olarak koyu ya da açık renkte izler bırakabilir. Tedavide deri tipi belirleyici olur. Kimyasal peeling de bir diğer tedavi yöntemidir. Tedaviye yanıt vermeyen dirençli lekelerin yok edilmesi için her iki yöntem birlikte kullanılır.
Cilt lekeleri için krem kullananlar bu kremler hakkında neleri bilmeli?
Cilt lekelerinin giderilmesi için kullanılan kozmetiklerin içinde çok sayıda farklı leke açıcı etki gösteren madde bulunur. Bu etken maddelerin başlıcaları; retinoidler (retinol, retinaldehit ve retinil esterleri), alfa-hidroksiasitler (meyve asitleri-glikolik asit), hidrokinon, azelaik asit, kojik asit, arbutin, fitik asit, askorbik asit, soya ve meyan kökü ekstresi olarak sıralanabilir. Retinoidler, alfa-hidroksiasitler, hidrokinon, azeliak asit ve kojik asitin bilimsel olarak kanıtlanmış leke açıcı etkileri bulunur ve etkileri oldukça yüksektir. Bu nedenle cilt lekelerini açıcı kozmetikler alırken bu maddeleri içeren ürünlerin tercih edilmesi önerilir.
"Gebelik lekesi" sadece kadınların sorunu mu?
Kadınların kırışıklıklar dışında en çok yakındıkları sorunlar arasında yer alan ve “melazma” adı verilen cilt lekeleri gebelikte sık görüldüğünden halk arasında “gebelik lekesi” olarak bilinir. Hamilelik döneminde östrojen hormonunun etkisiyle güneş ışınlarına bağlı olarak deride lekelenmeler artar. Aslında bu cilt lekeleri “gebelik lekesi” olarak tanımlamak çok doğru değildir. Çünkü hamile olmayan kadınlarda, hatta erkeklerde bile bu lekeler oluşabilir. Lekeler en sık yanak, alın, burun sırtı ve dudak üzerinde görülür.
Yanmalara karşı alınması gereken önlemler
Yanmalara karşı alınması gereken önlemler şunlardır:
- Çapı 2-3 cm’den büyük, derinin altına kadar inen yanıklar ve elektrik yanıkları mutlaka hastanede doktor kontrolünde tedavi edilmelidir.
- Yanık yeri olaydan hemen sonra temiz soğuk suyla, mümkünse musluk altında 5-10 dakika tutulmalıdır.
- Yanık yerine asla yağ, krem, diş macunu, kolonya, pudra gibi maddeler uygulanmamalıdır.
- Eğer yanık yerinde üzerinde içi sıvı dolu küçük kesecikler (veziküller) oluşmuşsa bunları kesinlikle ellenmemeli ve patlatılmamalıdır.
- Yanık nedeni parmak ve ellerde şişme oluşabileceğinden yüzük, saat vb. gibi maddeler çıkarılmalıdır.
- Yanık yerinin enfeksiyon açısından ciddi bir risk taşıdığını kesinlikle unutmayın.
- Temiz bir sargı beziyle yanık yerinin üstünü tam olarak kapatın. Kesinlikle pamuk kullanmayın.
- Yanık yerini basınç ve sürtünmeden korumak gereklidir. Bu nedenle yanık yerinin üzerine çok sıkı bandaj uygulamayın.
- Yanık pansumanı için derhal bir sağlık kurumuna başvurun.
