Burun Akıntısı Nedir?
Burun akıntısı mukusun (sümük) burundan süzülmesini ifade eden bir terimdir. Alerjiler, soğuk hava ve grip gibi viral enfeksiyonlar burun akıntısının başlıca nedenleri arasında yer alır. Bununla birlikte, burun akıntısına neden olan başka sağlık sorunları da vardır. Burun akıntısı zaman içerisinde kendi kendine geçebilir. Belirli tedaviler ve tedbirler burun akıntısının daha kısa sürede geçmesini sağlayabilir. Bazı insanlar ise kronik burun akıntısı yaşayabilir.
Burun akıntısı sırasında akan mukusun kıvamı ve rengi değişiklik gösterebilir. Alerjilere bağlı olarak baharatlı yiyecek tüketimi ve soğuk hava, daha sulu bir burun akıntısına sebep olabilir. Soğuk hava veya diğer enfeksiyon durumlarında ise daha çok yoğun bir mukus görülür.
Burun akıntısı tek başına ortaya çıkabilirken sıklıkla şu belirtiler burun akıntısı beraberinde görülebilir:
- Burun tıkanıklığı,
- Hapşırma,
- Geniz akıntısı,
- Boğaz ağrısı ve öksürük,
- Gözlerde kaşıntı ve sulanma.
Burun Akıntısı Neden Olur?
Alerjiler (Alerjik Rinit)
Alerjenler genellikle çoğu insan için zararsızdır. Ancak alerjik rinit durumunda, bağışıklık sistemi alerjenin vücuda zarar verdiğini düşünür ve bağışıklık sistemi, vücudu alerjenlere karşı savunmak için histamin salgılar. Bu durum, burun, göz ve boğazdaki mukoza zarlarının alerjeni atmaya çalışırken iltihaplanmasına ve kaşınmasına neden olur. Histamin aynı zamanda burun akıntısı da yaratır. Bu nedenden ötürü alerji sorunu olanlarda genellikle daha sulu bir burun akıntısına görülür. Burun akıntısına neden olan yaygın alerjenler arasında polenler, evcil hayvan tüyleri veya tozlar bulunur.
Burun Polipleri
Burun ve sinüs içinde bulunan ağrısız ve iyi huylu büyümeler olan burun polipleri, burun akıntısına neden olabilir.
Hava Soğukluğu
Nefes alırken burun içinden geçen hava, akciğerlere varmadan önce nemlenerek ısınır. Soğuk ve kuru hava, burnun iç yüzeyine zarar verir. Böylece burun bezleri, iç yüzeyi nemli tutmak için aşırı miktarda mukus üretir ve burun akıntısı yaşanır.
Viral Enfeksiyonlar
Grip ve COVID-19 benzeri viral enfeksiyonlar burun akıntısına neden olan etkenler arasında yer alır. Virüse maruz kalmak, burun ve sinüslere zarar verir. Burnunuz yaşanan bu duruma tepki olarak mukus üretmeye başlar. Oluşan mukus sayesinde virüsün vücuttan dışarı atılmasını sağlar ve sinüsler rahatlar. Vücuttaki virüsün mukus tabakasını aşması halinde hastalanırsınız ve daha fazla daha fazla mukus üretimi başlar. Bu durumda mukusun rengi sarı ve yeşil renge dönebilir.
Sinüzit (Sinüzit)
Bakteriyel enfeksiyonlar, viral enfeksiyonlar ve alerji sinüsleri tahriş edebilir, tıkayabilir ve sıvıyla doldurabilir. Bunun yaşanması durumunda, yüzde basınç ve ağrı oluşabilir, burun tıkanıklığı ve kalın sarı veya yeşil mukuslu burun akıntısı görülebilir. Bu durum sinüzit olarak adlandırılır.
Alerjik Olmayan Rinit
Bilinen bir alerjik neden olmaksızın haftalarca veya aylarca süren bir burun akıntısı, hapşırma gibi belirtilerin ardında alerjik olmayan rinit bulunabilir. Tütün dumanı, trafik egzozu ve yoğun kokular gibi tahriş ediciler, alerjik olmayan riniti tetikleyebilir.
Besinlere Bağlı Rinit
Bazı kişiler, baharat ya da sıcak içecekler gibi belirli besinleri tükettiğinde burun akıntısı yaşar. Bu durumda, baharatlı yiyeceklerde bulunan kapsaisin adlı kimyasal, trigeminal siniri uyarır ve burun akmasına neden olur.
Gözyaşı Akıntısı (Lakrimasyon)
Bazen vücut aşırı gözyaşı üretebilir. Bu durumda gözyaşları, gözyaşı kanalı üzerinden burun boşluğuna akar. Bu gözyaşları, burundan damlamaya başlar ve mukus üretimini uyararak daha fazla burun akıntısına yol açabilir.
Buruna Yabancı Cisim Kaçması
Burun içerisine yabancı bir cisim kaçması durumunda, vücut bu yabancı dışarı atmak için mukus üretir. Bu durum genellikle çocuklarda yaşanır ve burundan kötü kokulu mukus akmasıyla kendini belli eder.
Gebelik Riniti
Hamilelik sürecinde altı haftadan daha uzun süren bir burun akıntısı veya burun tıkanıklığı yaşanabilir. Bu durum, kan akışında ve hormonlarda yaşanan değişikliklerden kaynaklanır.
Bazı İlaçların Kullanımı
Bazı ilaçlar bir yan etki olarak burun akıntısına neden olabilir. Örneğin; doğum kontrol hapları, bazı tansiyon ilaçları, antidepresanlar ve sertleşme sorunları için kullanılan ilaçlar burun akıntısı yapabilir.
Beyin-Omurilik Sıvısı Sızıntısı
Beyni çevreleyen sıvının olması gereken yerden sızması bazen burun akıntısına neden olabilir. Bu durumda görülen burun akıntısı genellikle açık renkli ve sulu olur. Sıklıkla sadece bir burun deliğinden gelir.
Burun Akıntısı Nasıl Geçer?
Burun akıntısının genellikle kendi seyrinde ilerleyerek kendiliğinden geçer. Burun akıntısını bir anda kesmenin bir yolu yoktur. Buna karşın evde uygulayacağınız bazı yöntemler ve bazı ilaçları kullanarak burun akıntısını hafifletebilirsiniz. Burun akıntısını geçirmek için bunları yapabilirsiniz:
- Bol bol dinlenin,
- Başta su olmak üzere bol miktarda sıvı tüketin.
- Yüzünüze sıcak ve nemli bir bez koyun,
- Günde birkaç kez soğuk buhar soluyun. Banyoda duş almak da burun akıntınıza iyi gelebilir ancak çok sıcak bir ortamdaki buharı solumaktan kaçının.
- Yattığınız odanın yatağınıza yakın bir yerine, kalorifer peteğinin üzerine bir tas su koyun ya da ortamı nemlendirmek için soğuk buhar makinesi kullanın. Böylece kuru havanın neden olduğu tıkanıklığı hafifletebilirsiniz.
- Burnunuzdaki mukusu daha rahat dışarı atmak için tuzlu su içeren burun spreylerinden kullanabilirsiniz. Prospektüste yazdığı miktardan fazlasını kullanmamaya özen gösterin.
- Ekspektoranlar: Doktorunuzun onayı ile mukusu incelten ve göğsünüzden atmaya yardımcı olan bu ilaçlar burun akıntınızı gidermeye yardımcı olur.
- Dekonjestanlar: Bu ilaçlar burun pasajlarınızı daraltabilir ve kurutabilir. Burun akıntısını veya tıkanıklığı kurutmaya yardımcı olabilirler.
- Antihistaminler: Doktorunuzun onayı ile kullanacağınız antihistaminler, alerjiye bağlı olarak gelişen burun akıntınızın giderilmesine yardımcı olur.
Burun Akıntısı Tedavisi
Bazı durumlarda burun akıntısı tedavisi ile burun akıntısından kurtulabilirsiniz. Bu durumlar şunlardır:
Sinüzit Enfeksiyonları
Sinüzit enfeksiyonu yaşıyorsanız ve belirtiler 10 gündür devam ediyorsa, doktor önerisi ile antibiyotikler, oral veya topikal dekonjestanlar veya intranazal steroid spreyleri kullanılır.
Kronik Rinit
Uzun zamandır devam eden burun akıntılarının ardında nazal polipler, deviasyonlu septum veya bademcik büyümesi gibi sorunlar varsa bu sorunlara cerrahi müdahale yapılmasıyla burun akıntınız kesilebilir.
Burun İçine Kaçan Yabancı Cisimler
Buruna kaçan bir yabancı nesne nedeniyle burun akıntısı yaşıyorsanız bu cisim doktorunuz tarafından farklı tekniklerle çıkarıldığında burun akıntınız kesilir.
Burun Akıntısı Ne Zaman Geçer?
Burun akıntısının ne zaman geçeceği, ardında yatan nedenine bağlı olarak değişir. Viral bir enfeksiyon varsa, burun akıntısı 10 - 14 gün sonra geçebilir. Sorun alerji kaynaklıysa genellikle alerjene maruz kalındığı sürece burun akıntısı da devam eder. Polen nedenli alerjilerde, polen miktarının arttığı dönemlere bağlı olarak burun akıntınız polen sezonları boyunca altı haftaya devam edebilir.
Çocuklarda Diş Çıkarma Döneminde Burun akıntısı Olur mu?
Diş çıkarma döneminde burun akıntısı yaşanmaz. Bu dönemde bebek aşırı salya üretir. Bebeğiniz, diş çıkarma sürecinde burun akıntısı sorunu yaşıyorsa muhtemelen viral bir enfeksiyona yakalanmıştır ya da alerji sorunu yaşıyor olabilir.
Burun Akıntısı Önlenebilir mi?
Burun akıntısını kesin bir şekilde önlemenin yolu yoktur. Buna karşın burun akıntısı yaşamamak için viral enfeksiyonlara yakalanmanızı önleyecek tedbirler alabilirsiniz. Bu tedbirler arasında şunlar bulunur:
- Düzenli aralıklarla ellerinizi yıkayın,
- Viral enfeksiyon yaşayan kişilerle yakın temastan kaçının,
- Sağlıklı besinler tüketerek ve egzersiz yaparak bağışıklık güçlendirin,
- Öksürür ve hapşırırken, kol dirseğinizi bükerek, kolunuzun iç kısmıyla ağzınızı ve burnunuz kapatın,
- Ev içerisindeki kapı kolu, elektrik düğmesi gibi yüzeyleri temizlemeyi ihmal etmeyin,
- Grip aşısı benzeri düzenli aşılardan faydalanın,
- Alerjiniz varsa polen oranı yüksek zamanlarda dışarı çıkmayın,
- Alerji mevsimi boyunca pencerelerinizi kapalı tutun ve mümkünse klima kullanın,
- Açık havada çalışıyorsanız toz maskesi kullanın. Kapalı mekâna girdikten hemen sonra kıyafet değiştirin ve duş alın,
- Hayvan tüylerine karşı alerjiniz varsa evcil hayvanlarla temas etmeyin,
- Alerji için doktor onayıyla antihistamin kullanın.
Burun Akıntısı İle İlgili Sık Sorulan Sorular
Burun Akıntısı İçin Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
- Burun akıntıları oldukça yaygındır ve genellikle bir sağlık uzmanına başvurmayı gerektirmez. Ancak şu durumlarda doktora gitmelisiniz:
- Burun akıntınız veya tıkanıklığınız üç haftadan daha uzun sürüyorsa veya beraberinde yüksek ateş varsa,
- Mukus özellikle tek bir burun deliğinden çıkıyorsa, kötü kokulu veya kanlıysa,
- Nefes alamıyorsanız,
- Alnınızda, gözlerinizde, burun yanınızda veya yanaklarınızda şişlik varsa.
- Bulanık görüyorsanız,
- Kafa bölgenize darbe aldıysanız ve sulu bir burun akıntısı yaşıyorsanız.
Burun Akıntısı, COVID-19 Belirtisi midir?
Burun akıntısı COVID-19’da görülebilen bir belirtidir. COVID-19 olmanız durumunda burun akıntınıza ateş veya titreme, öksürük, burun tıkanıklığı, nefes almada zorlanma, nefes darlığı, yorgunluk, kas ağrısı, vücut ağrısı, baş ağrısı, tat veya koku kaybı, boğaz ağrısı, mide bulantısı veya kusma ve ishal eşlik edebilir.
