Kısırlık nedenleri
Çocuk sahibi olmak hemen her çiftin hayalidir. Düzenli ilişkiye rağmen bir yıl süreyle hamilelik gelişmiyorsa farklı nedenlerden de olsa infertilite (kısırlık) varlığından söz etmek gerekir. Kısırlık, çiftlerin ikisinden de kaynaklanabileceği için tedavinin de bu yönde planlanması gerekir. Kişiye ve sebebe göre tedavi önemlidir. Kısırlık tedavisinde özellikle son yıllarda genetik ve teknolojik gelişmelerin de etkisiyle oldukça başarılı sonuçlara ulaşılabilir. Ancak çiftlerin sağlıklı bebeklere ulaşabilmesi için, tedavinin başlangıcında kadın ve erkeğin ayrı ayrı değerlendirilerek nedene yönelik doğru bir tedavi uygulanması gerekir. Yumurtlama bozuklukları, tüplerden ve rahimden kaynaklanan sorunlar ve endometriozis (çikolata kisti) kadına bağlı kısırlık nedenleri arasında ilk sıralarda yer alır.
Yaş ilerledikçe kısırlık ihtimali artar
Toplumsal yaşam içinde çalışan kadın sayısının artmasına paralel olarak çocuk sahibi olma düşüncesi de ileri yaşlara ertelenir. Kadının zaman içinde kariyeri güçlenir ancak anne olma şansı da azalır. Özellikle ileri yaştaki kadınlardaki kısırlığın en sık karşılaşılan ve en önemli nedenlerinin başında yumurtalık rezervindeki azalma gelir. 35 yaş üstü kadınlarda hamilelik şansı azalır ve 40 yaşına yaklaştıkça bu oranların daha da aşağılara indiği görülür. Özellikle 40 yaşından sonraki kadınlarda genellikle hamile kalma oranı yüzde 5’in altına düşer. İleri yaşlarda yumurtalık rezervindeki azalmayla birlikte yumurta DNA’sında da hasar meydana gelir. Bu durum yumurta kalitesinin de düşmesine neden olur.
Bu nedenler yumurtlama sorunu yaratır
Özellikle son yıllarda stres, beslenme, sigara ve genetik faktörlere de bağlı olarak erken yumurtalık yetmezliği durumu daha sık görülür. Bu nedenlerle 38 yaş ve üzerindeki kadınlarda vakit kaybetmeden doğrudan tüp bebek tedavisi tercih edilebilir.
Erteleyecekseniz yumurtalarınızı dondurabilirsiniz
Infertilite tanısı konan çiftler çeşitli nedenlerle tedaviyi erteleyebilir. Bu durum tedavinin başarısını etkiler ve hamilelik şansı düşer. Bu nedenle çiftlerin infertilite tanısı alır almaz zaman kaybetmeden tedavilerini planlanması gerekir. İleri yaş kadınlardaki tüp bebek uygulamalarında PGD veya Array CGH adı verilen embriyo genetik analiz testleri tedaviye önemli bir katkı sağlar. Bu şekilde, genetiği sağlam embriyoları tespit edip, transferi gerçekleştirilerek daha genç yaştaki kadınlara yakın bir oranda hamilelik oranlarına ulaşmak mümkün olabilir. Türkiye’de de uygulanan ve hamileliğini ertelemek durumunda olan kadınlar için ‘yumurta dondurma’ işlemi uygulanabilir.
Miyomlar kısırlık nedeni mi?
Kadına bağlı infertilite nedenlerinde rahime ve yumurtlama fonksiyon bozukluğuna bağlı sorunlar da başarıyla tedavi edilebilir. Polikistik over (PCOS) hastalığı başta olmak üzere yumurtlama fonksiyon bozukluklarında yumurtlamanın sağlanması, rahim içinde kitle etkisi yaratarak hamileliği engelleyen poliplerin histeroskopi olarak bilinen kapalı ameliyatla çıkarılması, yine aynı yöntemle rahim içi septumun yani perdenin düzeltilmesi önemli tedavi yöntemleri arasında yer alır. Doğru hastaya ve zamanında yapılan tedavilerle oldukça başarılı sonuçlar elde edilebilir. Pek çok kadında görülen miyomların infertilite üzerindeki etkisi, yerleşim yerine bağlı olarak değişir, rahim içine uzanmayan küçük miyomlarda hamilelik olasılığı çok fazla etkilenmez.
Çikolata kisti varsa…
Üreme çağındaki kadınlarda infertilitenin oluşmasındaki en önemli etkenlerden biri de çikolata kisti olarak bilinen endometriozis. Özellikle sancılı adet görme durumunda mutlaka çikolata kistinden şüphelenilmesi gerekir. Kistlerin büyümesi durumunda yumurtalık rezervleri ciddi oranda azalır. Çikolata kistinin 1 cm bile olması durumunda evre 3-4 hastalık olarak kabul edilir ve hastalığın ilerlediği anlamına gelir. Son araştırmalarda bu grup hastalarda tüp bebek dışındaki tedavilerin etkin olmadığı saptanmış durumda. Bu nedenle çikolata kistine bağlı infertilite sorunu yaşayan çiftlerin zaman kaybetmeden tüp bebek tedavisine yönelmesi doğru olur. Çikolota kisti hastalarında kistlerin ilaçla baskılanması sonrası yapılan embriyo transferlerinde başarı şansı yükselir. Bu hastalarda yumurtalık rezervlerine daha fazla zarar vermesi olasılığı nedeniyle zorunlu olmadıkça ameliyattan kaçınılması gerekir.
Kısırlık nedenine göre tedavi
Kısırlığı oluşturan etkenler tamamen kişiye özel olduğu için hastaların tedavileri planlanırken yaşa ve hastaya özgü olarak tedavi planlanır. Kısırlık tedavisinde bu tedaviler, maddi ve psikolojik yıpranmalar olmaması ve geri dönüşümsüz süreçler yaşanmaması açısından çok önemli. Bu yaklaşım hamilelik başarısını da artırır.
