Boşanacak anneler ve babalar çocuğunuzu nasıl korursunuz?
Çiftler, evliliklerine dahil ettikleri çocuklarla birlikte aile olarak yaşamlarını devam ettirirler. Bu nedenle boşanma kararı da çocukların dahil olduğu bir süreçtir. Bireyin psikolojik gelişimi üzerinde çocukluk dönemi ve ebeveyn-çocuk ilişkisinin kalitesinin çok etkili olması boşanma sürecinin nasıl yönetildiğinin önemini daha da ön plana çıkarır.
Öfke ve suçluluk görülebilir
Boşanma her çocuk için adaptasyon gereken bir süreçtir. Anne babanın bu süreci nasıl açıkladıkları ve boşanma sonrasında nasıl bir ilişki kurdukları kritik öneme sahiptir. Boşanma çocuklar için öfke, suçluluk, güvensizlik gibi duygular yaratabilir. Ayrılığın sebeplerini anlamlandırmaya ve kendince çözüm bulmaya çalışıp duygusal olarak yorulabilir. Bu noktada ebeveynler önce kendi aralarında, sonra çocukla sağlıklı bir ilişki kurup boşanmanın sorumluluğunu birlikte almalılar. Bu nedenle boşanma, çocuğa iyi bir şekilde açıklanmalıdır.
Anne-baba rolü sürdürülmeli
Ebeveynler genel olarak anlaşamadıklarını, ilişkide sıkıntılar yaşadıklarını, karı-koca olma rollerini sonlandıracaklarını ama anne-baba rollerinin hayatları boyunca devam edeceğini vurgulamalılar. Ebeveynlerin çocuğa sevgilerinin koşulsuz olduğunu söylemesi çocuğun ailesine olan güvenini güçlendirecektir. Çünkü çocuk evden giden ebeveynini kaybettiğini ya da görmediği sürece kendisine olan sevgisinin azalacağını düşünebilir.
Öfke dili kullanmayın
Ebeveynlerin boşanma sürecinde ve sonrasında birbirlerine geliştirdikleri dil, çocukların kendi ilişki kurma becerilerini de etkileyecektir. Ebeveynler arasında öfke ve kinin hâkim olduğu bir dil çocuğun kendine, ebeveynlerine ve çevresine olan güvenini de zedeleyecektir. Güvenini kaybetmiş bir çocuk duygusal, sosyal ve akademik açılardan sıkıntı yaşayabilir.
Kararsızsanız söylemeyin
Anne babanın boşanmaya tam olarak karar verdikleri zaman bu durumu çocukla paylaşmaları daha doğrudur. Kendi kararsızlık süreçlerine çocuğu dahil etmeleri çocukta görülebilecek sıkıntıların daha derinleşmesine sebep olabilir. Ebeveynlerin bu haberi çocuğu üzmeden vermeye çalışmaları çok mümkün değildir. Sonuçta sadece çocuk için değil, tüm aile için zor ve adaptasyon gerektiren bir süreçtir. Sadece çocuğun bu durumla çok fazla yıpranmadan ya da dağılmadan baş etmesine yardımcı olmaya çalışabilirler. Boşanma haberini mümkünse anne-babanın birlikte vermeleri ve sorulara birlikte cevap vermeleri çocuğu daha güvende hissettirecektir. Çocuğu soru sormasına izin verip onun anlayabileceği şekilde cevap vermeleri çocuğun sürecin belirsizliğiyle baş etmesine yardımcı olacaktır.
Boşanma detaylarını vermeyin
Ebeveynlerin boşanma gerekçelerinin detaylarını anlatmaları, çocukta ebeveynlerine karşı güvensizlik duymasına neden olabilir. Ebeveynlerin çocuklarını çok fazla belirsizlik içinde bırakmamaları, çocuğun boşanmanın duygusal ve zihinsel sürecine adapte olmasına yardımcı olacaktır. Çocuğun yaşına göre verilebilecek detaylar değişir. Çocuğun yaşı büyüdükçe merak ettiği detaylar daha artabilir ve karmaşıklaşabilir. Boşanma sonrasında çocuğun nerede, hangi ebeveynle ve nasıl bir düzen içinde yaşayacağı, diğer ebeveyni görme sıklığı gibi detayları içeren konuşma yapmaları çocuğun kafasındaki belirsizliği gidermesini ve güven duygusunun gelişmesini sağlar.
Boşanıyorsunuz diye her istediğini yapmayın
Boşanma olsun ya da olmasın her koşulda çocuk için düzen çok önemlidir. Boşanma sonrasında diğer ebeveynde kalma günleri, tatiller, ev kuralları belli bir düzen içinde planlanmalıdır. Düzenin dışına çıkıldığı durumlar olabilir ama sürecin belli bir düzen içinde yönetilmesi bir sistem sağlar. Çocuğun boşanma sonrasında her istediğinin yerine getirilmeye çalışılması daha sonrasında bir takım sorunlara yol açabilir. O yüzden ödüller ve kısıtlamalar belli bir çerçeve içinde olmalıdır. Bu noktada ebeveynlerin sağlıklı ve güçlü bir iletişim içinde olmaları bu sistemi sağlıklı kılar.
Dışlanmış hissedebilirler
Boşanmayla birlikte çocuk için yeni bir süreç başlar. Taşınmayla birlikte yeni şehir, yeni ev, yeni okul ve yeni arkadaşlarla karşılaşırlar. Bu değişimleri anlayabilmeleri ve süreci kabul edebilmeleri için zamana ihtiyaç duyarlar. Bu dönemde çocuğun desteklenmesi çok önemlidir. Arkadaşlarına söylemek istemeyebilir ya da paylaştığı arkadaşlarından tepki alabilir. Bazı durumlarda dışlandıklarını hissedebilirler. Sürecin getirdiği olumsuz duygulanımlar çocuğun dış dünyaya daha hassas olmasına da sebep olabilir. Bu süreçte yaşadığı duyguları anlatabileceği ve anlaşıldığını hissedebileceği aileye çok ihtiyaç duyacaktır. Çocuk içinde bulunduğu duygu durumunu ne kadar açık bir şekilde yaşayabilir, bunu ifade edebilir ve karşılığında anlaşılabilirse bu olumsuz duygulanımlarla o kadar rahat baş edebilir.
Boşanmak değil, kavga ortamı psikolojisini bozar
Çatışmalı aile ortamının çocukların gelişimini, dış dünya ile iletişimini olumsuz etkilediği şüphesiz. Bilinmesi gereken şudur: Bireylerin psikolojik ve sosyal gelişimi için ‘boşanma’nın kendisi değil, çatışmalı ilişkiler çocuk üzerinde olumsuz etki bırakır. Çocuk için sağlıklı ortam ebeveynlerin birbirlerini anladığı, çatışmaların uzlaşmayla çözüldüğü, sevginin hakim olduğu bir ortamdır. Fakat boşanamayan ama birbirlerine sürekli öfke duyan ebeveynlerin olduğu ortamda sevginin yerini öfke, çatışma ve kavga alacaktır. Böyle bir ortamda çocuk kaç yaşında olursa olsun kendine ve ilişkilere güvenini kaybedebilir. Çocuk her zaman kendine ve dış dünyaya dair bir algı inşa etmeye çalışır. Öfkenin ve çatışmanın hakim olduğu bu ilişki çocuğun bu algısını sağlıksız yaratmasına sebep olabilir.
Ne zaman psikolojik destek alınmalı?
Boşanma ve sonrasında sağlıklı ilişkilerin hakim olduğu yeni bir düzenin kurulması zaman alacaktır. Sıkıntılar daha başlamadan çocuğun kendini ifade edebileceği, kendini güvende hissedebileceği bir psikolojik destek yararlı olacaktır. Destek almayıp adaptasyon sürecini gerçekleştirememiş çocuklarda zaman geçmesine rağmen psikolojik sorunlar yaşanıyorsa mutlaka bir uzmandan destek alınmalı. Çocuk mutsuz hissettikçe içine kapanabilir, kaygı ve öfke patlamaları yaşayarak aile üyeleri ve dış dünya ile kurduğu ilişkide sıkıntılar ortaya çıkabilir.
