Kimlerin kronik böbrek hastalığı riski yüksek?
Kronik böbrek hastalığı en çok şeker sorunu olanlar, hipertansiyon, kalp-damar hastalığı ve ailesinde böbrek hastalığı olan kişiler ile yaşlılarda görülür. Diğer risk faktörleri ise obezite, sigara, böbrek taşı, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, sık ağrı kesici kullanımı ve bağ dokusu hastalıklarıdır.
Türk Nefroloji Derneği tarafından gerçekleştirilen CREDIT çalışması, Türk toplumunda kronik böbrek hastalığı için bu risk faktörlerinin yüksek oranda mevcut olduğunu gösteriyor. Buna göre, erişkinlerin yüzde 32,7'sinde hipertansiyon, yüzde 12,7'sinde şeker hastalığı, yüzde 32’sinde obezite ve yüzde 35.2'sinde aktif sigara içiciliği bulunuyor. Özellikle tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de son dönem böbrek yetmezliğinin en sık nedeni olan şeker hastalığı sıklığı 2002'de yüzde 7.2 iken, günümüzde yüzde 14’e yaklaşmıştır. Kronik böbrek hastalığının kontrolünü sağlamak için toplumda yaşam biçimi değişiklikleri yapılmalı. Böbrek hastalığının önlenmesi ve tedavisine dayalı hastalık yönetimi modelinin benimsenmesiyle de böbrek hastalıklarının önüne geçilebilir.
Kimler kronik böbrek hastalığı riski altında?
Türkiye'de böbrek hastalıklarının yaygınlığına rağmen toplumda yeterli farkındalık olmaması, hastalığın erken teşhis edilmesinin önünde ciddi bir engel. Hal böyle olunca, sinsi ilerleyen böbrek hastalıkları zamanla kronik bir hal alıyor.
Bazı kişiler kronik böbrek hastalığına daha yatkındır. Kronik böbrek hastalığı için en yüksek risk gruplarını şöyle sıralayabiliriz:
- Diyabetliler,
- Hipertansiyonu olanlar,
- Kalp-damar rahatsızlıkları olanlar,
- Ailesinde böbrek hastalığı olanlar,
- Yaşlılar,
- Sigara içenler,
- Böbrek taşı olanlar,
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu bulunanlar,
- Sık ağrı kesici kullananlar,
- Bağ dokusu hastalığı olanlar.
Tahlillerle böbreklerinizi takip edin
Böbrek hastalıkları, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de adeta salgın halini alan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Böbrek hastalıkları, basit ve ucuz bazı idrar ve kan testleri ile erken saptandığında önlenebilir veya ilerlemesi geciktirilebilir. Ancak erken tanının konulması birçok olguda zor olabilir. Böbrek hastalığı sıklıkla son dönem böbrek yetmezliği evresinde fark edilebilir. Böbrekleri herhangi bir hastalık durumu olmadan korumak ve özen göstermek gerekir.
Böbreklerinizi korumak için ne yapmalısınız?
Böbreklerinizi korumak için almanız gereken önlemleri şöyle sıralayabiliriz:
- Sağlıklı beslenin ve kilonuzu koruyun.
- Tuz tüketiminizi günlük 5-6 gramı geçmeyecek şekilde kısıtlayın,
- Günlük su tüketiminizi 1,5-2 litre olacak şekilde ayarlayın,
- Sigara içmeyin,
- Egzersiz yapın,
- Sık ağrı kesici ilaç kullanımından kaçının,
- Kan basıncınızı ölçtürün,
- Kan şekerinizi kontrol ettirin,
- Aşağıdaki risk faktörlerine sahipseniz zaman kaybetmeden doktora başvurun.
Böbreklerde sık görülen sorunlardan biri de taş problemi. Taş tedavilerinde kullanılan bir yöntem olan perkütan cerrahi, laparoskopik cerrahi ile benzerlik göstermektedir; ancak ondan farklı yanları da vardır. Böbreğin laparoskopik cerrahisinde, yapılacak ameliyatın türüne göre birkaç port (boru) yerleştirilir ve açık ameliyatta ne yapılıyorsa aynı işlem böbreğin dış cephesinde gerçekleştirilir. Perkütan cerrahide ise boru doğrudan böbreğin içine yerleştirilir ve işlem böbreğin içinde yapılır.
Perkütan cerrahi hangi hastalıkların tedavisinde kullanılır?
Perkütan böbrek cerrahisi çoğunlukla taş tedavilerinde kullanılır ve bu yönteme perkütan nefrolitotomi denilir. Böbreğin çıkışında ya da böbrek odalarının ağızlarındaki darlıkların lazerle açılması, böbreğin havuzcuğundaki tümörlerin endoskopik olarak çıkarılması gibi uygulamalar uygun kişilerde perkütan cerrahi ile gerçekleştirilir.
Erken evre böbrek kanserinde organ korunabilir
Böbrek kanserleri erkeklerde sık görülen kanser türlerinden biridir. Günümüzde böbrek kanserlerinin yaklaşık yüzde 75-80'i check-up sırasında yapılan ultrasonografide tesadüfen saptanır. Bunun nedeni çapı 4 santim altındaki böbrek tümörlerinin çoğunlukla belirti vermemesi. Şişmanlık, sigara ve hipertansiyon ise risk oluşturan faktörler arasında yer alır. Erken evrede böbreğin sadece tümörlü bölümünü alınıp normal dokusunu muhafaza etmek mümkün olabilir. Ancak ileri evrelerde böbreğin tamamen çıkartılması gerekir.
