Böbrek taşı ameliyatı nasıl yapılır?
Böbrek taşının toplumda görülme oranı ise yüzde 3-7 arasında farklılık gösterir. Sıcak iklimlerde, terle birlikte artan sıvı kaybına bağlı olarak görülme sıklığı da artar.
Böbrek taşı nedir?
Yaygın görülen bir sağlık sorunu olan böbrek taşları, kalsiyum, oksalat, veya ürik asit gibi maddelerin idrar içerisinde normalde beklenenden daha yüksek yoğunlukta bulunduğunda oluşur. Bazı kişilerde böyle bir durum olmadan da taş hastalığı görülebilir. Bu maddeler kristaller halinde böbrekte çöker ve zaman içerisinde büyüyerek böbrek taşını meydana getirir.
Böbrek taşı belirtisiz büyüyebilir
Böbrek taşları bazen böbrek fonksiyonunu bozuncaya veya kalıcı hasar oluşturuncaya kadar belirtisiz büyüyebilir. Hatta böbreğinde taş olduğunu bildiği halde bir uzmana başvurmakta geç kalarak organ kaybı yaşayabilir. Taşın, böbrekte üretilen idrarı mesaneye taşıyan böbrek yolunun ağzına yerleşmesi idrar çıkışının azalmasına ya da durmasına neden olur. Bu durumun uzun sürmesi halinde idrar geriye dönüp böbreğe baskı yapar ve şişmesine neden olur. "Hidronefroz" olarak adlandırılan bu durum, o bölgede taşa bağlı ya da bir başka nedenle oluşmuş tıkanıklığı gösterir.
Böbrek taşı belirtilerinin önde geleni: Böbrek ağrısı
Böbrek taşı çeşitli belirtilerle ortaya çıkar. En önemli semptomu, böbreğin idrar drenajının sona ermesi ve buna bağlı olarak ağrı, enfeksiyon ve idrar yaparken meydana gelen kanamalardır. Bu belirtiler varsa mutlaka bir nefroloğa görünmek gerekir.
Böbrek taşlarının tanısı nasıl konur?
Fizik muayene ile ağrının yeri belirlenir. İdrar tahlilinde kan ve beyaz savunma hücrelerinin (eritrosit ve lökosit) bulunması, tanı koymaya yardımcı olur. Acil durumlarda tanı koymak için röntgen filmi, ultrason veya bilgisayarlı tomografi kullanılabilir.
Böbrek taşına karşı dengeli beslenin
Ortalama her 10 kişiden biri, yaşamı boyunca en az 1 kez böbrek taşıyla ilgili bir sorun yaşar. Böbrek taşlarının oluşumunda genetik etkenler, yetersiz sıvı tüketimi ve kullanılan bazı ilaçlar gibi pek çok etkenler rol oynasa da bazı besinlerin aşırı tüketilmesi de ayrı bir önem taşır. Kilo vermek için uygulanan yüksek proteinli, düşük karbonhidratlı diyetlerde alınan yüksek hayvansal proteinler taş oluşumunu kolaylaştırır. Çünkü idrarda kristal oluşturup çökebilme potansiyeline sahip kalsiyum, oksalat ve ürat atılımı artar ve idrardaki bu çökelmeyi engelleyen koruyucu madde sitrat azalır. Dolayısıyla böbrek taşı oluşumuna yatkın olan kişilerin dengeli beslenmeleri önemlidir.
Böbrek taşına karşı diyet önerileri
Taş oluşumunda beslenme alışkanlıklarının de rolü büyük. İşte dikkat edilmesi gereken noktalar...
- Başlıca su olmak kaydıyla bol miktarda (günde en az 2,5 litre) sıvı alın.
- Tuz kullanımını mutlaka azaltın.
- Kola, gazoz gibi asitli içecekleri haftada 1 litreden fazla tüketmeyin.
- Çay tüketimi azaltın.
- Günde yarım litre kadar saf limon, portakal gibi taze turunçgil suyu taş oluşumunda koruyucu rol oynar.
- Süt ve süt ürünleri tüketiminin bu hastalığı önlediğini aklınızdan çıkarmayın. Kalsiyum içeren besinleri diyetinizden tamamen çıkarırsanız daha fazla kalsiyum oksalat taşı oluşma riski vardır. Süt, yoğurt, peynir gibi besinlerden yoksun diyetler uygulamayın. Sadece aşırı miktarda tüketmemeye dikkat edin.
- Bol lifli besinleri tercih edin.
- Yüksek oksalat içeren pancar, soya, kara çay, çikolata, kakao, kuru incir, karabiber, fındık, maydanoz, haşhaş tohumu, ıspanak, çilek, böğürtlen vs besinlerin tüketimini kısıtlayın.
- Alkollü içecekler, ançuez, sardalya, sakatat, mantar, ıspanak, kuşkonmaz, karnabahar ve kırmızı et tüketimini kısıtlayın.
İlk kez böbrek taşı düşüren kişiler için korunma önerileri
İlk kez taş düşüren kişilere tipik olarak günlük sıvı alımını günde 2,5 litreye artırmaları önerilir. Gün içerisinde düzenli olarak ve geceleri de dahil olmak üzere içilen su ile idrar miktarı artar, idrardaki taş yapan maddelerin yoğunluğu azalır. Kalsiyum taşı olan kişilerin, diyetle aldıkları kalsiyum miktarını kısıtlamaları önerilmemektedir. Düşük kalsiyumlu diyetler bazı kişilerde kalsiyum taşı riskini artırabilmektedir.
Daha önce de taş hastalığı geçirmiş veya yüksek risk taşıyan kişilerde genellikle daha ayrıntılı tetkikler yapılır. Özel idrar ve kan tahlilleri yoluyla taş hastalığının tekrarlamasına yol açan durum araştırılır. Ortaya çıkan bir etken, örneğin idrarda taş yapan bir maddenin fazlalığı ya da koruyucu maddelerin azlığı varsa, bu durumu düzeltmek üzere ilaç tedavisi verilebilir.
Ayrıca yeni taş oluşumuna zemin hazırlayabilecek olan idrar yollarındaki belirti vermeyen taşların veya anatomik anormalliklerin görülebilmesi için IVP veya BT filmleri çekilebilir. Elde edilmiş bir taş varsa bunun analizi yapılır. Bu analize göre yeni taş oluşumunu engellemek üzere uygun ilaç tedavisi verilebilir.
Böbrek taşı ameliyatı
Böbrekte ya da idrar kanalının üst ve orta kısmında bulunan taşlar hekimin kararı ve gözetiminde bazen dışarıdan şok dalgaları kullanılarak kırılır. Kırılan parçalar ise kişinin idrarıyla beraber dışarıya atılır. Bu yöntemin kullanılamadığı durumlarda taş, ameliyathane koşullarında lazerle kırılarak endoskopik yöntemle idrar yolundan alınır. Böbrek içindeki büyük taşlar ise sırttan girilerek böbrekten çıkarılır.
Böbrekleri korumanın 10 yolu
- Böbrekleri suyla besleyin,
- Protein alımını kısıtlayın,
- Tuzla aranızı açın,
- Limonu çok sevin,
- Oksalat kaynaklarından uzak durun,
- Kalsiyumdan korkmayın,
- Gazlı içeceklere hayır deyin,
- Hareket edin,
- Böbreklere stres yaşatmayın,
- Check-up' ı ihmal etmeyin.
