Benler Kanser Habercisi mi? Cilt Kanseri Belirtilerini Tanıyın

Benler Kanser Riski Taşır Mı?

Ben genellikle vücutta yer alan pigment hücrelerinin kümeler hâline gelmesiyle ve büyümesiyle oluşan bir cilt yapısıdır. Yetişkinlerde bulunan yaygın ben sayısı yaklaşık 10 ile 40 arasındadır. Benler genellikle sırt gibi vücudun güneşe daha fazla maruz kalan bölgelerinde yoğunlaşabilir. Bunun yanı sıra benler nadiren kafa derisinde, göğüste veya kalça gibi bölgelerde de görülebilir. Bu benler yaygın olarak çocukluk yaşlarında ortaya çıksa da insanlar yaklaşık 40 yaşına kadar yeni benler geliştirebilirler.

Yaygın olarak görülen benler genellikle 5 milimetreden küçüktür, yuvarlak veya ovaldir. Kenarları pürüzsüz bir yüzeye sahiptir ve kubbeyi andırır. Yaygın benler pembe, ten rengi veya kahverengi tonlarında olabilir. Vücutta bulunan bu benler genellikle zararsız olsa da bazı benlerin nadiren cilt kanseri geliştirdikleri görülebilir. Vücudunda fazla sayıda küçük ben ya da birkaç büyük ben bulunan bireylerde cilt kanseri gelişme riski daha yüksektir. Cilt kanserine dönüşen benler, dokusunda gelişen birtakım semptomlarla kendini belli edebilir.

Cilt kanserinin en ciddi türü olan melanom, cilde rengini veren melanosit hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde çoğalması sonucu görülür. Dünya genelinde yılda yaklaşık 160 bin melanom vakası görülmektedir. Nadir görülen bu kanser türü, tedavi edilmediğinde tüm vücuda yayılabilir. Bu nedenle hastalığın erken teşhisi büyük önem taşır.

Melanom kanseri erkeklerde genellikle baş, boyun ve sırt gibi bölgelerde gelişir. Kadınlardaysa genellikle sırtta ve alt bacaklarda meydana gelir. Ayrıca koyu tenli bireylerin melanom geliştirme olasılığı açık tenli bireylere kıyasla daha düşüktür. 2017-2018 yıllarında yapılan bir araştırmada beyaz tenli insanlara yaşam boyu melanom teşhisi konulma ihtimali %2,9 iken bu oran daha koyu tenli bireylerde %0,1 olarak görülmüştür. Ancak yine de koyu tenli insanlar, beyaz tenli bireylere kıyasla ileri seviye melanom teşhisi konulma eğilimindedir. İlerlemiş melanomun tedavisi, erken teşhis edilen melanomdan çok daha zordur. Bu nedenle bireylerin melanom riskine karşı benlerde ortaya çıkan semptomların farkında olmaları ve vakit kaybetmeden bir hekime danışmaları elzemdir.

Cilt Kanserinin Yaygın Belirtileri

Cilt kanseri gelişmeye başladığı zaman genellikle benin şeklinde, renginde, dokusunda veya yüksekliğinde birtakım değişiklikler meydana gelir. 

Cilt kanseri gelişmesi hâlinde yaygın görülebilen bazı belirtiler şunlardır:

• Yaygın bir ben genellikle simetriktir. Ancak melanom gibi cilt kanserlerinde benin bir yarısı diğer yarısıyla uyuşmayabilir, düzensiz görünebilir.
• Benin kenarları çentikli, düzensiz ve bulanık olabilir. 
• Benin renginde değişiklikler görülebilir. Siyah, kahverengi, beyaz, gri, kırmızı, pembe, mavi gibi renkler bir arada bulunabilir.
• Kaşınma veya kanama gibi problemler görülebilir. 
• Benin çapında değişimler yaşanabilir, melanom söz konusu olduğunda benin çapı 6 milimetreden büyük olabilir.
• Benin yüzeyindeki deri kuru ve pullu hâle gelebilir.
• Ben sertleşebilir ve topaklı hissedilebilir.
• İleri seviye melanomda ağrı ve hassasiyet görülebilir.

Benin melanoma dönüşmesi durumunda bahsi geçen belirtilerden birkaçı görülebilir. Belirtilerin tamamının görülme ihtimali de mevcuttur. Bende bu tür değişimler fark edilirse mutlaka doktor görüşü alınması gerekir.

Cilt Kanseri Türleri ve Farklılıkları

Ben yapısı üzerinden gelişen melanom olarak bilinen cilt kanserinin yanı sıra ben kaynaklı olmayan cilt kanseri türleri de bulunur. Melanom olmayan iki tip cilt kanseri vardır. Bunları şu şekilde detaylandırabiliriz:

Bazal Hücreli Cilt Kanseri

Bazal hücreli cilt kanseri melanom olmayan cilt kanserleri arasında en yaygın olanıdır. Melanom olmayan cilt kanseri tanısı konulmuş olan hastaların yaklaşık %75'i bazal hücreli cilt kanserine sahiptir. Bu kanser türü çoğunlukla cildin güneşe maruz kalan alanlarında ortaya çıkar. Ayrıca sırtta ve bacakların alt kısmında da yaygın olarak görülebilir. Bazal hücreli cilt kanseri tanısı genellikle ileri ya da orta yaşta konur. Bu cilt kanseri türünün vücudun diğer kısımlarına yayılması çok nadirdir.

Erken tanının ve tedavinin büyük önem taşıdığı bazal hücreli cilt kanseri, açık tenli bireylerde daha yaygın olarak görülür. Bazal hücreli karsinomlar ten renginde yuvarlak gelişim, inci benzeri bir yumru veya pembemsi cilt parçası gibi görünebilir. Bu kanser türü özellikle yıllarca sıkça güneşe maruz kalma veya bronzlaşma sonrası gelişebilir.

Yassı (Skuamöz) Hücreli Cilt Kanseri

Her cilt kanseri vakasının %20'si yassı hücreli cilt kanseridir. Bu kanser türün kulak kenarı, yüz, boyun, kollar, göğüs ve sırt gibi sıklıkla güneşe maruz kalan bölgelerde ortaya çıkabilir. Yassı hücreli cilt kanserinin yayılarak cildin derin tabakalarına ilerleme eğilimi de vardır. Nadiren de olsa vücudun lenf düğümlerine ve yakınlarda bulunan diğer organlara yayılma ve sekonder kansere neden olma ihtimali bulunur.

Bu kanser türü açık tenli bireylerde daha yaygın görülse de koyu tenlilerde de görülebilir. Genellikle kırmızı, sert bir şişlik ve pullu yama şeklinde görülür. Ayrıca iyileşip yeniden açılan bir yara gibi görünmesi de mümkündür. Ciltte hasar ve şekil bozuklukları yaratabilen bu kanser türünde de erken tanı ve tedavi büyük önem taşır.

Nadiren Görülen Türler

Nadiren görülen melanom olmayan diğer cilt kanseri türleri arasında;

Merkel hücreli karsinom,

Kaposi sarkomu,

T hücreli lenfoma yer alır.

Melanomun Belirtileri Nasıl Anlaşılır?

Melanomla yaygın benler ve atipik benler (dispatik nevüs) arasında belirgin farklar bulunur. Bu farkları şu şekilde detaylandırmak mümkündür:

Cilt Kanseri Riskini Artıran Faktörler

Benler hemen herkeste bulunsa da bazı risk faktörleri melanom geliştirme ihtimalini artırabilir. Bu faktörleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Ten Rengi: Güneşten kolayca etkilenebilen açık bir cilt rengine sahip olmak melanoma yakalanma riskini artırabilir. Beyaz tenlilerin koyu ten rengine sahip olanlara kıyasla melanom geliştirme riski daha yüksektir. Ayrıca kızıl veya sarı saçlı insanlar ve mavi veya yeşil gözlü bireyler de daha fazla risk altındadır. 
• Güneş Işığı: UV radyasyon kaynağı olan güneş cilt kanserine ve hasarına yol açabilir. 
• Kabarcıklı Güneş Yanıkları: Hayatında en az bir kere şiddetli ve kabarcıklı güneş yanığı yaşayan bireylerin melanom geliştirme riski daha fazladır. 
• Güneşe Uzun Süreli Maruz Kalma: Uzun yıllar güneşe maruz kalan insanların cilt kanseri olma ihtimali daha fazladır.
• Bronzlaşma: İyi bronzlaşan bir cilde sahip olmak güneş yanığı riskini azaltsa da özellikle güneşin yoğun olduğu saatlerde korunmadan zaman geçirilmesi melanom riskini artırabilir.
• Solaryum ve Güneş Lambaları: Solaryum gibi yapay kaynaklardan gelen UV radyasyonu cilt hasarına ve melanoma neden olabilir. 
• Melanom Öyküsü: Bir kez melanom geliştiren bireylerde melanomun ilerleyen dönemlerde de tekrarlama riski mevcuttur.
• Genetik Faktörler: Ailesinde melanom hastası iki veya daha fazla yakını bulanan bireylerde melanom riski daha fazladır. Nadiren olsa da aile üyelerinden birinde melanom riskini artıracak bir kalıtsal bir bozukluğa da rastlanabilir. Örneğin kseroderma pigmentozumlu (güneşe çıkamama hastalığı) bireyler, DNA onarımındaki bir kusur nedeniyle güneşe karşı aşırı hassas bir cilde sahiptir. Bu durum melanom riskini artırabilir.
• Bağışıklık Sisteminde Zayıflık: Bağışıklığı zayıf olan bireylerde, organ nakli yapılanlarda veya lenfoma hastalarında melanom görülme ihtimali daha fazladır.
• Benler: Atipik benlere, çok sayıda küçük ya da birkaç büyük bene sahip olmak melanom riskini artırabilir.

Cilt Kanserinden Korunma Yolları

Cilt kanserinden tamamen korunmanın kesin bir yolu olmasa da melanom riskini önlemek için dikkat edilebilecek noktalar bulunur. Bu konuyu şu şekilde detaylandırabiliriz:

UV Işınlarından Kaçınmak: Melanom riskini azaltmanın etkili yollarından biri UV ışınlarından mümkün olduğunca korunmaktır. Özellikle güneşin yoğun olduğu saatlerde açık havada bulunurken gölge alanları tercih etmek ve UV maruziyetini en aza indirmek için koruyucu giysiler giymek önemlidir. Ayrıca yüksek koruma faktörlü güneş kremleri (50+SPF) kullanmak, şapka ve gözlük takarak göz çevresini ve cildi korumak gerekir. Yapay UV ışınları yayan solaryum gibi yerlerden de uzak durulmalıdır.

Genetik Danışmanlık ve Testler: Ailesinde melanom öyküsü bulunması nedeniyle risk taşıyan bazı bireylerin birtakım testler yaptırıp bilgi edinmeleri faydalı olabilir. 

Risk altında olabilecek bireyler şu şekilde sıralanabilir:

• Aile bireylerinin birkaçında melanom bulunması,
• Aile bireyinin hem melanom hem pankreas kanseri olması,
• Aileden birinin birden fazla melanom geçirmiş olması,
• Kişinin 45 yaşından önce tespit edilmiş üç veya daha fazla melanomu olması,
• 2 veya daha fazla sıra dışı görünen benin varlığı.

Cilt kanserinde korunma konusunda ben takibi de büyük önem taşır. Vücuttaki benleri kontrol etmek ve farklılık görülmesi durumunda tıbbi yardım almak oldukça önemlidir.

Benlerinizi Ne Zaman Doktora Göstermelisiniz?

Benlerinden şüphe duyan bireyler ABCDE kriterleri olarak bilinen belirli işaretleri göz önünde bulundurarak doktora gidip gitmemeye karar verebilirler. Bu kriterler şunlardır:

• Asimetri (Asymmetry): Bende şekil bozukluğu olması.
• Sınırlar (Border): Benin sınırlarında düzensiz yapılar oluşması.
• Renk (Color): Tek bir ben üzerinde çok fazla renk değişimi.
• Çap (Diameter): Benin çapının 6 milimetreden büyük olması.
• Gelişim (Evolution): Benin kabuklanması, kaşınması, kabarması, bende yara oluşumu, ağrı ve kızarıklık.

Bu tür semptomların olması durumunda vakit kaybetmekten tıbbı yardım almak elzemdir.

Sıkça Sorulan Sorular

Her ben kanser riski taşır mı?

Hemen her insanın vücudunda bulunan yaygın benler genellikle risk taşımaz. Ancak nadiren de olsa yaygın benlerin de kansere evrildiği görülebilir. Şekil bozukluğu, ben kenarlarındaki düzensizlik, renk düzensizliği, çapın 6 mm'den büyük olması ve benin zaman içindeki gelişimi risk taşır.

Cilt kanseri nasıl teşhis edilir?

Cilt kanseri hekim tarafından bireyin tıbbı öyküsü dinlendikten ve fiziksel muayene yapıldıktan sonra cilt biyopsisi, özel laboratuvar testleri, gen mutasyon testleri ya da görüntüleme cihazları kullanılarak teşhis edilebilir.

Benlerde hangi değişiklikler tehlikelidir?

Benin asimetrisi, sınırları, rengi, çapı ve gelişiminde bir değişiklik olması gibi durumlar tehlikeli olabilir. Bu noktada bir doktora başvurmak faydalıdır.