Oyuncak alırken dikkat edilecekler
Oyuncakların çok gelişiminde ne kadar önemli rolü olduğunu biliyor musunuz? Çocuklar doğumdan gelişimlerine kadar deneyimlerinden yaptıkları çıkarımlarla öğrenirler. Oyuncaklar da bu deneyimin bir parçası olarak öğrenmeye yardım ederler. O nedenle çocuklar, her şeyle oynayabilirler diye düşünmek doğru değildir. Bebeklerde ben bilinci gelişimi için oyuncak seçimi büyük önem taşır; doğru oyuncaklar, onların kendilerini keşfetme sürecine katkı sağlar.
Zekaları gelişir, karakterleri şekillenir
Çocuklar kendilerini, hayatı ve çevreleri oyun ile tanır. Oyun oynarken zekaları, hafızaları, kelime bilgileri ve duyguları gelişir. Bu nedenle de oyuncak seçiminde çocuğun zeka gelişimini destekleyen, öğretici tercihler olmalıdır. Eğitici nitelikteki oyuncaklar hem eğlenceli hem de gelişmi destekler.
Oyuncak seçimi hangi kriterlere göre yapılmalıdır?
Oyuncak araba ve oyuncak bebek neden önemli?
Çocuk gelişimine göre oyuncaklar dört gruba şöyle ayrılır:
- Fiziksel ve kas gelişimine yardımcı olan oyuncaklar: Küpler, puzzle, kutular, plastik kürek, kova, çekiç vb.
- Beş duyuyu açan oyuncaklar: Suda oynanan oyuncaklar, oyun hamurları, boyama ve kumda kullanılan oyuncaklar.
- Hayal kurmaya ve sosyal gelişime yardımcı olan oyuncaklar: Bebekler, kıyafetler, mutfak araç gereçleri, araba, kamyon, kitap vb.
- Yaratıcılığı teşvik eden oyuncaklar: Boyama araç ve gereçleri, oyun hamurları, legolar, kitaplar vb.
Yaşlara göre oyuncak seçimi nasıl olmalı?
Bebeklerde oyuncak seçimi
- 0-6 ay: Bebekliğin ilk iki ayında işitme, görme duyusuna göre daha baskındır. Bu açıdan hafif sesli oyuncaklar yatakbaşlarına asılabilen müzikli oyuncaklar, müzikli kitaplar ve çıngıraklar daha uygundur ve bebeklerin daha çok ilgisini çeker. 2’nci aydan sonra görme duyusu gelişir. Böylece parlak veya zıt renkli olanlar daha ilgi çekici olur.
- 7-12 ay: Bebekler 6’ncı Aydan itibaren büyür ve hareketlenirler. Dönebilir, oturabilir, hatta emekleyebilirler. Bir yaşına doğru ise sıralamaya ve yürümeye başlarlar. Bu yaş gurubunda bebekler, tahta arabalar, vagonlar gibi tekerleği olan hareketliler, suda oynanan oyuncaklar daha uygundur. Ayrıca kule yapmak için plastik veya ahşap küpler, küçük renkli toplar ve büyük parçalı puzzleler önerilir.
- 1 yaş üzeri: 1’inci yaştan itibaren çocukların pek çoğu yürümeye hatta tırmanmaya başlar. Bu yaştan itibaren çocukların gerçeklik algıları daha çok gelişmiştir. Onlar için gerçeğe daha yakın plastik hayvanlar, bebekler, taşıtlar, kaldırabilecekleri ve yuvarlayabilecekler olanları seçmek iyi olur.
Çocuklarda oyuncak seçimi
- 2 yaş üzeri: 2 yaştan sonar çocuklar daha da hareketlenir. Daha çok zıplar, tırmanır, asılır. Fiziksel aktiviteleri daha çok deneyimlemeye isteklidirler. Çocukların bu yaştan itibaren motor gelişimleri nedeniyle 4-12 parçalı puzzle, parçalanıp birleştirilebilenler, masal kahramanları figürleri daha çok ilgilerini çeker. Boylarına uygun, itebildikleri oyuncaklar, mobilyalar, takım çantaları, kumda ve suda oynanabilenler, boyama kitapları ve boyalar en çok ilgi gösterdikleridir.
- 3-6 yaş: Bu yaş arasında çocuklar daha çok merak etmeye, soru sormaya ve konuşmaya başlarlar. Ayrıca toplamaya ve biriktirmeye de daha meraklıdırlar. Bazı oyuncakları ve objeleri toplayıp koleksiyon yapmak hoşlarına gider ve daha özel hissederler. 12-20 parçalı puzzle, lego gibi birleştirilerek yapılan maketler, bir şeyler taşımaya yardımcı araçlar, küpler, müzik aletleri, kara tahta ve çeşitli boya setleri bu yaşın ilgi gösterdiği oyuncaklardır.
Oyuncak yumurta tehlikeli olabilir!
Seçimde güvenlik çok önemlidir. 3 yaş altı çocukların oyuncak yumurta gibi küçük parçalı olanlarla oynaması sakıncalıdır. Suda oynarken veya trombolin, salıncak gibi aktivitelerde de ebeveynler mutlaka çocukların yanında olmalıdır. Çocukların açık havada oynaması, koşması, tırmanması gelişimleri açısından çok önemlidir. Ama bunu yetişkinlerin eşliğinde yapmaları önerilir.
Oyuncak motor gelişimi için önemli
Çocuklarda motor gelişimi, uzanma, emekleme, tırmanma ve dengede durmayı öğrenmesiyle başlar. İnce motor gelişim ise küçük oyuncakları tutması, söküp takması ile gelişir. İnce motor gelişim, küçük kasların kordinasyonunu içerir. Bu süreçte bloklar, legolar, aktivite masaları çok yardımcıdır. Yine oyuncaklar yoluyla çocuğunuz sahip olma ve paylaşma duygusunu da öğrenir. Böylece oynarken hayatın sosyal kurallarını da öğrenmeye başlar.
Oyuncak seçiminde cinsiyet farkı gözetilir mi?
Oyuncak seçiminde kız–erkek ayrımı yapmak kesinlikle yanlıştır. Kız çocukların arabalarla oynamasına, erkek çocukların bebeklerle oynamalarına izin verin. Sevdikleri insanların rollerini bu oyuncaklarla taklit edebilirler.
Pahalı oyuncak almayın!
Çocuğunuz için tercih ettiğiniz oyuncakların hangi malzemeden yapıldığına dikkat edin. Bu oyuncakların hangi yaş grubuna ait olduğuna da alırken dikkat edin. Alacağınız oyuncakların pahalı olması iyi olacağı anlamına gelmez. Ayrıca çok sayıda oyuncak almak da onların doyumsuz ve mutsuz olmalarına neden olabilir. Çok oyuncak almışsanız bile bunları, gruplar halinde ortaya çıkarmanız çocuğunuzun daha keyfli oynamasını sağlayacaktır.
