Baş dönmesi yapan hastalıklar
BPPV (Bening Paroksismal Pozisyonel Vertigo): Baş hareketleriyle ortaya çıkan, 10¬30 saniye kadar süren, bulantının eşlik ettiği baş dönmesiyle kendini gösteren bir iç kulak hastalığıdır. Yatakta bir yandan diğer yana dönerken veya yataktan kalkma sırasında, ayakta iken ani dönüşler sırasında, alışverişte üst raflara bakarken kısa süreli ve şiddetli baş dönmesi atakları olur. Tanı ve tedavisi bazı özel baş manevralarıyla sağlanır. Tedavide ilaç kullanılmasına gerek olmayan, sık görülen bir baş dönmesi nedenidir.
Meniere hastalığı: İç kulakta endolenf denilen sıvının birikmesine bağlı olarak ortaya çıkan, şiddetli baş dönmesi, kulak uğultusu, önceleri kaybolan sonradan sabitleşen işitme kaybı ve kulakta dolgunluk hissi ile karakterize bir iç kulak hastalığıdır. Baş dönmesi krizleri nöbetler şeklinde gelir, birkaç dakikadan 24 saate kadar uzayabilir. Krizler arasında genellikle sorun yoktur. Krizler bazen yılda 1-2 kez kadar seyrek olurken, bazen de her gün olacak kadar sıklaşır. Tedavide tuz ve kafeinli içeceklerin tüketimi azaltılır. Sigara ve alkol yasaklanır. Bir süre bazı gıdaların tüketilmemesi istenir. Aktif bir yaşam şekli önerilir. Bu önlemlerle düzelmeyen hastalarda ilaç tedavisine başlanır. Yakınmalar devam ediyorsa kulak zarından orta kulağa ilaç verilerek baş dönmesi ataklarının engellenmesi sağlanır. Her türlü tedaviye rağmen şikayetleri geçmeyen, günlük işlerini ve mesleğini yapamaz hale gelen hastalara çeşitli cerrahi tedavi yöntemleri uygulanabilir.
Vestibüler nörit: Denge siniri ve çekirdeklerinin viral enfeksiyonudur. Baş dönmesi birkaç gün sürebilir. Sıkıntılı dönemde ilaç tedavisiyle şikayetler hafifletilir. İşitmeye ait belirtilerin olmadığı bu hastalıkta, birkaç haftada baş dönmesi kaybolur ve denge yeniden kazanılır.
Labirentit: Bakteri, virüs ve toksik nedenlerle oluşan iç kulak enfeksiyonudur. Çok şiddetli baş dönmesi atakları ve ciddi işitme kaybı görülür. Yoğun antibiyotik tedavisi ve kaynağa yönelik cerrahi girişim ile tedavi edilir.
Perilenfatik fistül: Genellikle travmalar sonucunda, iç kulak sıvısının orta kulağa sızdığı, baş dönmesi ve işitme sorunlarını yaşandığı bir tablodur. Gerekirse cerrahi olarak tedavi edilir.
Vestibüler migren: Migren baş ağrısıyla birlikte baş dönmesinin de bulunduğu yaşam kalitesini oldukça bozan bir hastalıktır. Yoğun stres altındaki kişilerde daha çok görülür. Sık görülen bir klinik tablodur.
Baş dönmesine neden olur?
- Beyin sapı iskemisi ve enfarktüsleri
- Beyincik kanama ve enfarktüsleri
- Beyin sapı tümörleri, travmaları, damarsal hastalıkları
- Multipl skleroz (MS hastalığı)
- Epilepsi
- Denge siniri tümörleri
- Anevrizmalar
- Diğer kafa içi kitleleri
- Vertebrobaziler yetmezlik
- Servikal vertigo
Santral nedenler nadiren şiddetli, bir baş dönmesine yol açarlar. Bunların içinde, beyin sapı ve beyincik kanamaları şiddetli baş dönmesi yaparak iç kulak hastalıklarını taklit ederler.
Bu hastalıklarda genellikle eşlik eden diğer ciddi nörolojik bulgular vardır. Dikkatli bir muayene ve destekleyen diğer laboratuvar bulgularıyla bu hastalıklar ayırt edilebilir.
Çok sık rastlanan KBB ve nörolojik kaynaklı baş dönmesi sebepleri dışında kalp ve damar rahatsızlıkları, hormonal ve metabolik hastalıklar da baş dönmesine yol açabilirler. Uygun incelemelerle bunların tanınması ve tedavi edilmesi gerekir.
Baş dönmesi olan hastaya yaklaşım
- Hastalık hikayesinin alınması
- Klinik muayene (KBB, nörolojik ve kardiyolojik)
- Laboratuvar tetkikleri
- İşitme ve denge testleri
- Gerekirse radyolojik incelemeler
