B6 Vitamini Nedir, Ne İşe Yarar? B6 Vitamini Nelerde Var?

B6 Vitamini Nedir?

B6 vitamini B grubu içerisinde yer alan, vücudun temel olarak ihtiyaç duyduğu besin takviyelerinden biridir. Suda çözünebilmesi nedeniyle depolanmaz ve fazlası idrarla vücuttan atılır. Düzenli miktarlarda günlük olarak alınması gerekir. İnsan vücudunda metabolizmanın düzgün çalışabilmesi için günlük olarak ihtiyaç duyulan bazı makro ve mikro besinler vardır. Makro besinler protein, yağ ve karbonhidratlardan oluşurken mikro besinler vitamin ve mineral gruplarını içerir. B6 vitamini de bu gruba girer.

Vitaminler organizmalar açısından gerekli besin maddeleridir. Organizmalarda gerçekleşen metabolik sistemlerin devamlılığını sağlarlar. B6 vitamini B grubu vitaminlerine aittir. Vitamin B grubu genellikle hücre yapısında ve kırmızı kan hücrelerinin üretiminde görev alan, suda çözünme özelliği gösteren bir gruptur. B vitamini faydaları grup içerisinde benzer özellikler gösterebilir. B6 vitamini içerisinde altı farklı bileşik içerir. Bu bileşikler şu şekilde sıralanabilir:

• Piridoksin,
• Piridoksal,
• Piridoksamin,
• Piridoksin 5-fosfat,
• Piridoksal 5-fosfat,
• Piridoksamin 5-fosfat.

B6 vitamini 140'tan fazla enzim reaksiyonunda koenzim görevi görür. Hayvanlar vitamin çeşidi gruplarını sentezleyemedikleri için beslenme yoluyla bu ihtiyaç karşılanmalıdır.

Vitaminlerin Görevleri

• Enerji metabolizmasında görev alırlar.
• Protein metabolizmasının düzgün çalışmasını sağlarlar.
• Hemoglobin üretiminde görev alırlar.
• Yeni hücre ve DNA üretiminde görev alırlar.
• Antioksidan olarak çalışırlar.
• Bağışıklık sistemine faydalıdırlar.
• Minerallerin emiliminde ve depolanmasında etkilidirler.
• Hücre duvarını korurlar.

B6 Vitamini Ne İşe Yarar?

B6 vitamini amino asit, lipid, glikoz ve fosfat metabolizmasında aktif olarak görev alır. Bu görevler şu şekilde açıklanabilir:

• Amino asit metabolizmasındaki görevleri: Kofaktör olarak görev alır ve pridoksal B6 asitlerin parçalanmasını sağlar. Protein denatürasyonunda da gereklidir. Ne kadar çok protein tüketilirse o kadar B6 vitamine ihtiyaç duyulur. B6 ve D-serini enantiyomerin sentezi arasında da bir ilişki vardır. B6 sistatiyonin sentaz ve sistatiyonaz gibi enzimlerin düzgün çalışması için gerekli olan koenzimdir. Triptofanın maddesinin niasine dönüşümünde de B6 vitamini gerekir.
• Nörotransmiterlerdeki görevleri: Seratonin, domanin, epinerfrin, norepinefrin ve gama-aminobütirik asit sentezlerinde B6 vitamini önemli bir kofaktördür. Sinir fonksiyonlarının düzgün çalışmasında etkilidir.
• Glikoz metabolizmasındaki görevleri: Glikoz daha sonra kullanılmak üzere kaslarda glikojen olarak depolanır. B6 vitamini bu molekülün parçalanması için glikojen fosforilaz enziminin koenzimi olarak görev yapar. Glikoz biyosentezinde gerekli aminoasit reaksiyonlarında katalizör görevi de görür. Kan şekerinin ideal aralıkta tutulmasında etkilidir.
• Lipid metabolizmasındaki görevleri: B6 vitamini sfingolipidlerin biyosentezinde görev alan ve bu reaksiyonu kolaylaştıran enzimlerin bünyesinde bulunur. Aynı şekilde sfingolipidlerin parçalanmasında da görevlidir.
• Hemoglobin sentezindeki görevleri: Hemoglobin sentezinde yer alan aminolevulinik asit sentaz enziminin koenzimidir. Hemoglobinin oksijen bağlama kapasitesini artırmak için hemoglobin üzerindeki iki bölgeyle bağ kurar.
• Gen ekspresyonundaki görevleri: B6 vitamini belirli genlerin ekspresyonunun düzenlenmesinde rol alır.

B6 Vitamininin Faydaları Nelerdir?

B6 Vitamininin Faydaları Nelerdir?

B6 vitamini anemi semptomlarını azaltır, ruh halini ve beyin sağlığını iyileştirir, hamilelikte mide bulantısına iyi gelir, kalp sağlığını korur, kanser riskini düşürür. 

Anemiyi önler: B6 vitaminleri kırmızı kan hücrelerinin, yani hemoglobinlerin üretiminde görev alır. Bu nedenle yeterli B6 vitamini alımı hem anemiyi önleyebilir hem nadiren görülen sideroblastik anemi gibi hastalıkları tedavi edici etki gösterebilir. Yapılan çalışmalar özellikle hamile kadınlardaki düşük B6 seviyesiyle anemi arasında bir ilişki olduğunu gösterir. Bir çalışmadaysa demir tedavisine yanıt alınmayan hamile kadınlara verilen günlük 75 mg B6 vitamini takviyesiyle anemi semptomlarının azaldığı görülür.

Ruh hâlini iyileştirir: Bireylerin ruh hâllerinde olumlu etkileri olan B6 vitamini, uykuya yardımcı bazı nörotransmiterlerin üretilmesinde de görev alır. Yüksek B6 vitamininin kadınlarda depresyon ve anksiyete riskini azalttığı görülmüştür. 250 yetişkin üzerinde yapılan araştırmada yetersiz B6 seviyelerinin depresyon olasılığını ikiye katladığı bulunmuştur. Birkaç çalışmadaysa depresif belirtilerle düşük B6 altı seviyeleri arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. 

Beyin sağlığını iyileştirir: B6 vitaminin nörotransmitter üretiminde görev alması beyin sağlığı için önemlidir. Bu sebeple B6 eksikliğinde beyin fonksiyonlarında yavaşlama görülür. Hafif bilişsel bozukluğu olan bireyler üzerinde yapılan bir araştırmada B6, B12 ve B9 vitaminlerinden faydalanılmış ve homosisteinlerde azalma olduğu görülmüştür. Aynı zamanda Alzheimer'a karşı hassas olan bölgelerde de iyileşmelere rastlanmıştır.

Hamilelikte mide bulantısına iyi gelir: Hamilelerin sağlıklı bir süreç geçirmesine fayda sunan B6 vitamini, hamilelik kaynaklı mide bulantısının hafiflemesinde yardımcı olur.

Kalp sağlığını korur: İnsan vücudunda önemli protein yapıları oluşturulurken üretim homosistein adlı amino asit parçalanarak gerçekleştirilir. B6 vitamini homosistein parçalanmasında görev alır ve böylelikle homosistein seviyesinin korunmasını sağlar. Yüksek miktarda homosistein kan pıhtılarına ve damar tıkanıklıklarına neden olabilir. Bir çalışmada kalp hastalığı olan 158 sağlıklı yetişkin rastgele bir araştırmaya alınmıştır. Bir gruba B6 vitamini ve folik asit verilirken diğer gruba plasebo verilmiştir. B6 ve folik asit alan grubun plasebo alan gruba göre daha düşük homosistein seviyesine sahip olduğu ve daha az kalp hastalığı riski taşıdığı belirlenmiştir.

Kanser riskini düşürür: Hücrelerin sağlıklı bir şekilde büyüyüp gelişmesi için B6 vitaminine ihtiyaç vardır. B6 vitamini de dâhil olmak üzere B grubu vitaminlerinin yeterli alımının hücre hasarları riskini azaltmada rol oynadığına dair araştırmalar mevcuttur. 

Göz sağlığını korur: Yeterli miktarda düzenli olarak B6 vitamini alımı yaşa bağlı gelişen göz sağlığı deformasyonunda önleyici etki gösterir. 

PMS semptomlarını hafifletir: B6 vitaminleri, PMS döneminde tedavi amaçlı kullanılabilir. Altıdan fazla premenopozal kadında üç aylık bir çalışma yürütülmüş, var olan sinirlilik ve yorgunluk semptomlarının B6 vitaminiyle %69 azaldığı tespit edilmiştir.

B6 Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

B6 vitamini eksikliği görüldüğünde, deri döküntüleri yaşanır, dudaklarda çatlak ve ağrı oluşur, ağrılı ve parlak bir dil oluşur. Depresyon, anksiyete ve sinirlilik hali yaşanır, bağışıklık fonksiyonları zayıflar. Enerji seviyesi düşer, halsizlik ve yorgunluk meydana gelir. 

Deri döküntüleri: B6 vitamininin eksikliği durumunda kafa derisinde, yüzde, boyunda ve göğüs bölgesinde kırmızı kaşıntılı deri döküntüleri görülebilir. Bu döküntüler yağlı ve pul pul bir görünüme sahiptir. Sorunlu bölgelerde şişme veya beyaz lekeler de oluşabilir. Bu oluşumun sebebi B6 vitaminin eksikliğiyle cilt için önemli olan kolajenin sentezlenmesinde oluşan sorunlardır.

Dudaklarda çatlak ve ağrı: Kırmızı ve şiş dudaklarla beraber ağız köşelerinde çatlak oluşuyorsa B6 eksikliğinden şüphelenebilir. Bu çatlaklarda ve dudak kısmında ağrı meydana gelebilir, yemek yemek ve konuşmak zorlaşabilir.

Ağrılı ve parlak bir dil: B6 vitamini eksikliğinde dil üzerinde yer alan papilla yapıları kaybolabilir ve bu durum dil üzerinde pürüzsüzleşmeye neden olur. Aynı zamanda dil şişebilir, ağrıyabilir, iltihap veya kızarıklık oluşabilir. B12 vitamini eksikliğinde de benzer semptomlar görülebilir.

Hızlı değişen ruh hâli: B6 eksikliği yaşayan bireylerde depresyon, anksiyete ve sinirlilik hâli görülebilir. B6 vitamini nörotransmitterlerin yapımında görev aldığından eksikliği hâlinde ruhsal sorunlar ortaya çıkabilir.

Bağışıklık fonksiyonlarında zayıflama: B6 vitamininde eksiklik yaşanması hâlinde enfeksiyonlarla savaşmada görevli antikorların üretimi azalabilir. Bu durumda vücuttaki T hücreleri de dâhil olmak üzere beyaz kan hücrelerinde düşüş yaşanır. 

Yorgunluk ve düşük enerji: B6 vitamini hemoglobin üretiminde görev alır. Bu nedenle B6 vitamini eksikliğinde vücutta alışılmadık düzeyde hâlsizlik ve yorgunluk meydana gelebilir, enerji seviyesi düşebilir.

B6 Vitamini Eksikliği Neden Olur?

B6 vitaminini eksikliğine neden olan faktörler şu şekilde sıralanabilir:

• Yetersiz beslenme,
• Bağırsak emiliminin yetersiz olması,
• Karaciğer veya böbrek faaliyetlerinde bozukluklar,
• Protein-enerji malnütrisyonu,
• İlaç etkileşimleri.

Günlük B6 Vitamini İhtiyacı Ne Kadardır?

Günlük B6 vitamini ihtiyacı bireyde yaş, cinsiyet ve hamilelik gibi durumlara göre değişiklik gösterebilir. Yeterli alım miktarı için aşağıdaki tablo referans olarak kabul edilir.

Kimler B6 Vitamini Kullanabilir?

B6 vitamin eksikliği olan bireyler, doktor tarafından uygun görülmesi hâlinde B6 takviyesi alabilirler. Bu takviyeler içerisinde genellikle pridoksin bulunur. Takviyelerin emilimi gıda kaynaklarıyla benzerdir. Takviye formları arasında da önemli ölçülerde farklılık yoktur. Harici olarak bazı bireylerde B6 eksikliği görülme riski daha fazladır.

Böbrek fonksiyon bozukluğu olan bireyler: Böbrek yetmezliği olan veya düşük böbrek fonksiyonlarına sahip bireylerde, düşük B6 vitamini konsantrasyonlarına rastlanır. Böbrek diyalizi, aralıklı periton diyaliz veya böbrek nakli geçirmiş bireylerde de B6 vitamininin düşük olması muhtemeldir.

Otoimmün bozukluğu olan bireyler: Romatoid artrit hastalığına sahip bireylerde genellikle B6 vitamin konsantrasyonlarında düşüş meydana gelir. Hastalığın neden olduğu iltihaplanmanın B6 seviyesini etkilemesiyle birlikte hastalığın şiddeti arttıkça B6 konsantrasyonu düşer. Aynı zamanda çölyak, crohn, ülseratif kolit ve inflamatuar bağırsak hastalığı bulunduran bireylerde de düşük B6 seviyelerine rastlanabilir. Bu etkinin mekanizması tam olarak kanıtlanmamıştır.

Alkol bağımlılığı olan bireyler: Alkol, hücreler tarafından net PLP oluşumunu azaltır ve proteinlerin bağlanmasında PLP ile karşıtlık oluşturan aset asetaldehit üretir. Bu nedenle uygun görülmesi hâlinde alkol bağımlıları B6 takviyelerinden faydalanabilir.

B6 Vitamini Nelerde Var?

B6 vitamini; sığır karaciğeri, kıyma, kırmızı et gibi kırmızı et kaynakları ile tavuk göğsü ve hindi eti gibi kanatlı hayvan gıdalarında bulunur. Somon balığı, ton balığı, süt ve peynir ürünleri, patates, kabak, soğan, ıspanak, havuç gibi sebzeler, muz, karpuz, kavun, avokado gibi meyveler, nohut, kuru fasulye, bezelye ve mercimek B6 vitamini açısından zengindir. 

B6 Vitamini İçeren Besinler

Hayvansal Kaynaklar

Kırmızı Et Kaynakları: Sığır karaciğeri, kıyma ve diğer kırmızı etler B6 vitamini açısından zengin seçenekler arasında yer alır.

Kanatlı Hayvanlar: Tavuk göğsü ve hindi eti B6 vitamini açısından günlük öğüne katılması gereken gıda seçenekleri arasındadır. Ayrıca kanatlı hayvan yumurtaları da B6 vitamini içermektedir.

Deniz Ürünleri: Somon balığı yüksek oranda B6 vitamini içeren bir gıdadır. B6 vitamini için ton balığı da tüketilebilir.

Süt ve Süt Ürünleri: Süt, peynir ve diğer süt ürünlerinde B6 vitamini bulunur.

Bitkisel Kaynaklar

Sebzeler: Patates, kabak, soğan, ıspanak, havuç gibi sebzeler B6 vitamini açısından zengindir.

Meyveler: Muz, karpuz, kavun, avokado gibi birçok meyvede B6 vitamini vardır.

Baklagiller: Nohut, kuru fasulye, bezelye ve mercimek B6 vitamini açısından en zengin besinlerdir.

Tahıllar: Pirinç B6 içeren gıdalar arasında yer alır. Güçlendirilmiş tahıllarda da B6 vitamini bulunur.

Kuru Yemişler: Ceviz, fındık, kuru üzüm gibi gıdalar da B6 açısından zengindir. 

B6 Vitamininin Yan Etkileri ve Riskleri Nelerdir?

Diğer besin maddelerinde olduğu gibi B6 vitaminin de fazla tüketilmesi durumunda bazı yan etkiler ve riskler görülebilir. Özellikle eczanelerde satılan birçok vitamin takviyesinin içerisinde B6 vitaminin de yer alması nedeniyle bireyler farkında olmadan fazla doza maruz kalabilir. Bu durumun sonucunda genellikle ellerde ve ayaklarda karıncalanma meydana gelir. Birçok birey bunun B6 kaynaklı olduğunu fark edemeyebilir. Bu nedenle vitaminleri doktor tavsiyesiyle kullanmak önemlidir.

B6 Vitamini Zararları Nelerdir?

Uygun dozda kullanılan B6 vitaminleri güvenli takviyeler olarak bilinir. Yine de bu takviyeler bazı ilaçlarla etkileşime girebilir. B6 vitamini almadan önce bir doktora danışmakta fayda vardır. B6 vitaminiyle etkileşime girebilecek ilaçlar ve B6 vitamini birlikte kullanıldığında ilacın etkisinde ve yoğunluğunda azalma görülebilir.

B6 Vitamini Fazla Alınırsa Ne Olur?

Çok fazla B6 vitamini içeren gıda takviyesi alındığında görülebilecek bazı yan etkiler şu şekilde sıralanabilir:

• Kas kontrolü veya istemli hareketlerde koordinasyon eksikliği,
• Cilt dokusunda bozukluk oluşturan ağrılı lezyonlar,
• Mide bulantısı ve ekşime hissi,
• Güneş ışığından rahatsız olma,
• Karıncalanma veya uyuşma,
• Ağrı veya sıcakları algılama hissinde azalma.

B6 Vitamini Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

B6 vitamini hangi yiyeceklerde var?

B6 vitamini gıdalarda yaygın olarak bulunan vitamin çeşitleri arasında yer alır. Et ürünleri, deniz ürünleri, süt ve süt ürünlerinde bulunur. Bunlara ek olarak baklagiller, meyveler ve sebzelerde de B6 vitaminine rastlamak mümkündür. Güçlendirilmiş gıda ürünlerinde B6 vitamini bulunur.

B6 vitamini nasıl alınır?

Bireylerin B6 vitamini alırken kendi günlük ihtiyaçlarına göre davranmaları gerekir. Çocuklar ve yetişkinlerde B6 vitamini ihtiyacı değişiklik gösterirken, hamile ve emziren kadınlarda B6 vitamin ihtiyacı normalden daha fazla olabilir.

B6 vitamini ne zaman alınmalı?

Yapılan son araştırmalar B6 vitaminin uykuya müdahale edebileceğini gösterir. Bu nedenle B6 vitamininin genellikle sabah erken saatlerinde alınması tavsiye edilir.

B6 vitamini diğer adı nedir?

B6 vitamini genellikle "piridoksin" olarak bilinen maddeyle anılır. Kimi zamanlardaysa piridoksin 5-fosfat, pridoksal 5-fosfat ve pridoksamin 5-fosfat olarak da görülebilir.

B6 vitamini saçlara faydalı mı?

Yapılan araştırmalarda B6 vitamininin saç gelişimine katkıda bulunduğu, saç dökülmelerini azaltarak yeniden büyümeyi desteklediği görülür.

B6 vitamini eczanelerde satılıyor mu?

B6 vitamini eczanelerde tek olarak satılabildiği gibi magnezyum benzeri minerallerle beraber yaygın olarak kullanılan besin takviyelerinde de bulunabilir. 

B6 vitamini eksikliğinde hangi bölüme gidilir?

Vitamin eksikliklerinde tanı alabilmek için dahiliye (iç hastalıkları) bölümüne gidilebilir.