AVM Hastalığı Nedir?
Damar yumağı olarak bilinen bilinen arteriovenöz malformasyon (AVM) hastalığı damar hastalıklarından biridir. Akciğerlerde temizlenen kan, kalpten atardamarlarla içindeki oksijeni ve besini hücrelere kılcal damarlar aracılığıyla iletir. Hücrelerdeki atıkları ise toplardamarlara yine kılcal damarlar vasıtasıyla iletir. Yani atardamarlar ile toplardamarları bu kılcal damar ağı birbirine bağlar. Hücrelerin beslenmesi ve atıkların uzaklaştırılması bu yapı sayesinde mümkündür. AVM hastalığı, iç organların atardamarlar ile toplardamarlar arasında, bilinmeyen bir nedenden ötürü kılcal damar ağı gelişemediğinde, atardamarların ve toplardamarların direkt bağlantılı hale gelmesiyle oluşan lezyonlardır. Damar yumağı olarak tanımlanan bu lezyonlar, vücudun herhangi bir yerinde oluşabilir ve tüm vücudu etkilemez. Sinir sisteminde (beyin ve omurilik) olabilir.
AVM Hastalığı Belirtileri
Sinir sistemi AVM’lerinin çoğu belirti vermez. Başka bir nedenle MR veya bilgisayarlı tomografi çekildiğinde tesadüfen tespit edilir. Belirti vermeye başladığında kişiden kişiye oldukça farklı şikayetler gelişir.
Beyindeki kan akımını etkileyen lezyonlar olduğu için baş ağrısı gibi yaygın şikayetlere neden olabilir,
Yerleşim yeri ve etkilediği beyin bölgesine bağlı olarak görülebilcek diğer belirtiler şunlardır;
- Vücudun bir tarafında kuvvetsizlik,
- Uyuşma,
- Dengesizlik,
- Konuşma bozukluğu,
- Bunama,
- Çocuklarda zeka geriliği,
- Epileptik (sara) nöbet.
Omurilik AVM’lerinin belirtileri ise şöyle sıralanabilir;
- Sırt ve bel ağrısı,
- Bacaklarda uyuşma,
- Kuvvetsizlik,
- İdrar kaçırma
- Ani kanama durumunda felç gelişimi.
AVM Hastalığı Neden Olur?
Arteriovenöz malformasyonlar anne karnında oluşabildiği gibi erişkinlikte de gelişebilir. Kalıtsal değildir ve bu hastalığın nedeni tam olarak bilinmez. Arteriovenöz malformasyonlar kanamış olup olmamasına veya beyindeki yerleşim yerine göre gruplandırılabildiği gibi, büyüklüğü ve yerleşim yeri ile birlikte toplardamar ağının yapısına göre de sınıflandırılabilirler.
AVM Hastalığı Tedavisi
Arteriovenöz malformasyonların öncelikli tedavisi cerrahidir. Damar yumağının tamamı çıkarılarak beyin kan akım dinamiğinin normale getirilmesi amaçlanır. Bir diğer tedavi seçeneği ise Gamma Knife yöntemidir. Cerrahi tedavi için yüksek riskli görülen lezyonlarda kullanılır. Bu tedavi uygulandıktan ortalama 2 sene sonra yumak damarlar kapanır. Endovasküler embolizasyon (anjiyo ile girip yumağı kapatma) ise cerrahi tedavi öncesi yardımcı olabilecek bir yöntemdir. Çünkü yumak tam kapatılamadığı zaman kanama riski artar.
AVM beyin ve omuriliğe nasıl zarar verir?
Genellikle AVM’ler zamanla büyüme eğilimindedir, damar dayanıklılığı ve yapısı oldukça zayıftır ve kan bu yumağın içinde çok hızlı yol alır. Bu sebeple AVM’ler yeterli oksijen iletmeyip sinir dokusunun beslenmesini bozarak, kanayıp ya da büyüyüp dokulara baskı yaparak şikayet yaratırlar.
Beyin kanaması riski
Arteriovenöz malformasyonlarda yer alan damarların yapısı diğer damar yapısına göre bozuk, içinden geçen kan hacmi fazla ve kan akım hızı yüksek olduğu için her AVM hastasının kanama geçirme riski vardır. Araştırmalar her yıl AVM’lerin yüzde 2-4’ ünde kanama meydana geldiğini ortaya koymuştur. Kimi kişilerde fark edilmeden çok az kanama olabileceği gibi kimi hastada ölüme neden olacak kadar çok miktarda kanama olabilir.
AVM teşhisi için…
AVM tanısı beyin ya da omuriliğe yönelik MR görüntülemeyle yapılır. Ardından tedaviyi planlamak için anjiyografi yapılır ve detaylar belirlenir.
Kalıcı hasar bırakır mı?
Yumağın tamamen çıkarılması riskleri ortadan kaldırır. Ancak birden fazla yumak varlığı, yumağın büyüklüğü, beyinde kritik bölgelere yerleşmiş olması, yumakta beynin derinlerine giden toplardamarların varlığı çıkarma zorluğunu oluşturan etkenlerdir. Kalıcı hasar bu parametrelere bağlıdır.
AVM hastalığı tedavi edilmezse…
AVM hastalığı tedavi edilmediğinde oluşturacağı beyin kanaması nedeniyle ileri derecede hayati risk oluşturur. Bu nedenle tanının konulmasından itibaren en kısa sürede tedavisi yapılmalıdır.
