Aşil tendiniti nasıl belirti verir?
Tendon, kasların kemiklere yapışmasını sağlayan yapılardır. Aşil tendonu ise bacağın baldır kaslarının en büyük tendonudur ve ayak bileğinin arka kısmında topukta bulunur. Aşil tendonunun iltihabına ise aşil tenditi denir. Aşil tenditi, aşil tendonunun, aşırı kullanımı sonrasında bacağın baldır kısmındaki tendonun iç yapısında değişiklik meydana gelmesiyle oluşur. Özellikle sıçrama, hızlı koşu ve vurmanın sıkça yapıldığı sporlarda görülür. 30-40 yaş aralığındaki sporcularda daha sık görülürken her yaşta da görülme olasılığı vardır. Aşit tenditi, topuk kemiğinin (kalkaneus) biraz üzerinde (6 cm) hareketle artan ancak dinlenildiğinde azalan batıcı tarzda ağrı ile belirti verir.
Aşil tendiniti belirtileri
- Faz 1: Sadece egzersiz sonu ağrı oluşur.
- Faz 2: Egzersiz sırasında ağrı ve rahatsızlık, spora katılımı etkilemez.
- Faz 3: Egzersiz sırasında ağrı ve rahatsızlık, spora katılımı etkiler.
- Faz 4: Total yırtık meydana gelir.
Aşil tendiniti, aşırı kullanım nedeniyle oluşan yaralanmalarda çok tipik görülen bir örnektir. Stres, sıçrama ve düşme anında ortaya çıkar ve hemen belirti verir. Sıçrama anında kasın boyu kısalır, tendonun boyu uzar (konsantrik yüklenme), düşme anında ise kasın ve tendonun boyu uzar (eksantrik yüklenme). Sporcunun ciddi hız, yön değiştirme ve sıçrama gibi egzersizleri kapasitesinin üzerinde yapması sonucu tendonda yırtıklar oluşur ve tendon içinde bozulma belirtileri görülür. Bu durum sürekli yenilenme çabaları ile tedavi edilmeye çalışılır. Ancak tedavi uygun ve yeterli yapılmazsa aşil tendiniti oluşabilir. Sporcu, yoğun geçen bir antrenman dönemi sonrasında ağrı yaşayabilir ve bu durum antrenman sonrası olağan ağrı olarak algılanabilir. Ancak bu aşil tendiniti belirtisi olabilir. Bu da teşhis ve tedaviyi geciktirebilir. Bu sorunu yaşayan sporcuların ortak özelliği, takım arkadaşlarına göre daha çok sıçraması ve daha hızlı koşmasıdır.
Aşil tendiniti neden olur?
Kişiye bağlı nedenler:
- Ayak taban sorunları (p.planus-düztabanlık, p.kavus-yüksek tabanlık)
- Baldır arkası kaslarının kısa olması (gastrokinemius)
- Çok hızlı, yön değiştirme ve sıçrama egzersizleri yapılması
Dış etkenler:
- Sert zemin
- Antrenman süresinin uzun olması
- Özellikle tepe aşağı koşu
Aşil tendiniti nasıl anlaşılır?
MR veya ultrason görüntülerinden yararlanılır. Aşil tendiniti, topuk kemiğinin 6 cm üzerinde aşil tendonunun hassas ve ağrılı olması, ayak parmaklarının ucuna kalkma ve aşil tendonunun gerilmesi sırasında ağrı hissedilmesi belirtileriyle görülür. Ama bazı kişilerde, topuk kemiği ile aşilin yapışma yerinde ağrı da görülebilir. Bu durum yapışma yeri, aşil tendinozisi olarak bilinir ve tedavisi güç olabilir.
Aşil tendiniti tedavisi
Aşil tenditi tedavisi, akut yumuşak doku yaralanmalarının tedavisine benzerdir. Aşil tendiniti tanısı alan kişinin ağrısı fazla değilse, istirahat ile germe ve kuvvetlendirme egzersizleri önerilir. Son dönemlerde eksantrik egzersizden de ciddi fayda görülüyor. Bu egzersiz sırasında, her iki ayak ya da sol ayak ile parmak ucuna kalkılır ve sonrasında sağ ayakla aşağıya doğru inilir. Sonra tekrar sol ayak veya iki ayakla parmak ucuna kalkılır, bu şekilde tedaviyi yönlendiren kişinin direktifi doğrultusunda yapılacak set ve tekrar belirlenir. Eksantrik egzersizlerin temeli kasların kasılması sırasında kasın boyu kısalmak yerine uzamasına dayanır. Bu tarz egzersizler ile hem ciddi kuvvet artışı sağlanabilir hem de kas, tendonun gerilmesine yardımcı olur. Ayrıca yine son zamanlarda ESWT (extracorporeal shock wave therapy) tedavisinin de kullanımı arttı. Platelet rich plazma (PRP) ve polidoconal enjeksiyonu da tedavide kullanılır.
