Anafilaksiye hazırlıksız yakalanmayın
Şiddetli döküntüler, nefes almada güçlük, bilinç kaybı, kimi zaman da bu sonuçlara bağlı olarak yaşamın yitirilmesi… Çocuklarda ancak deneyimleyerek anlaşılan alerjilere karşı önlem almak hayati önem taşıyor. Çünkü halk arasında ‘alerjik şok’ olarak bilinen anafilaksi, çocukların sağlığını ciddi boyutlarda tehlikeye atıyor.
Anafilaksi görülme sıklığı
Alerjik hastalıklar çocukların yüzde 30’unda, anafilaksinin ise yaklaşık 10 bin çocuktan 2’sinde görülüyor. Doğumdan itibaren her yaşta görülebilen anafilaksi ile en sık 6-15 yaşları arasında karşılaşılıyor. Başta fıstık, fındık, süt, yumurta gibi besinlerle antibiyotikler ve ülkemizde sık karşılaşılan arı sokması bazı çocuklarda şiddetli alerjik reaksiyona yol açabiliyor. Çocuğun bünyesi ne kadar çok alerjik ise anafilaksinin belirtileri de o kadar hızlı ortaya çıkıyor ve kişinin durumu o kadar ağır oluyor. Anafilaksi belirtileri birkaç dakikadan birkaç saate kadar değişen bir zaman diliminde ortaya çıkabiliyor. Böyle bir durumla karşılaşıldığında da çocuğun ve çevresindeki kişilerin bilinçli davranması gerekiyor.
Alerjisi hakkında her şeyi anlatın
Çocuğunuza anlayacağı bir dille, onu korkutmadan alerjinin ne olduğunu anlatmak ve alerjisi hakkında bilgilendirip bilinçlendirmek çok önemli. Alerjisi olduğunu bildiği besinlerin hem kendisinden hem de içeriğinde yer aldığı ürünlerden uzak durmasını öğretmek gerekiyor.
Arkadaşlarını bilgilendirin
Çocuğunuzdaki aşırı alerjik sorun hakkında tüm aile üyelerini, yakın arkadaşlarını ve öğretmenlerini haberdar etmek, özellikle alerji yapacak maddelerden uzak durması ve anafilaksinin belirtileri konusunda bilgilendirmek önem taşıyor. Kendisine ikram edilen yiyecekleri kabul etmeden önce içerisinde, kendisinde alerjiye yol açan etkenin yer alıp almadığını iyice öğrenmesini öğretmek gerekiyor.
Renkli giysilerden uzak durun
Arı sokması, Türkiye’de aşırı alerjik şoka neden olan etkenlerden bir tanesi. Genetik olarak yatkınlığı olan kişi alerji yapıcı madde, örneğin arı zehiri ile karşılaştığında bu maddeye karşı duyarlılaşmış, yani alerjik duruma gelmiş oluyor. Bu kişinin kanında ve dokularında alerjik olduğu maddeye özgü karşıt moleküller birikiyor. Aynı alerji yapıcı madde ile bir kez daha karşılaştığında aniden birkaç dakika içinde anafilaksi belirtileri ortaya çıkıyor. Bu nedenle arı alerjisi olanların açık havada renkli ve açık kıyafetler giymemeleri oldukça önem taşıyor.
Aşılara dikkat!
Çocukluk aşıları dahil her tür enjeksiyonu mutlaka bir sağlık kuruluşunda yaptırmak ve enjeksiyon sonrası sağlık kuruluşunda en az 15-20 dakika beklemek gerekiyor. Daha önceden anafilaksi geçirmiş veya geçirme riski olan çocukların yanında hazır adrenalin enjektörü taşımak, gerektiğinde bunu kullanmayı öğrenmek ve çocuğun yakın çevresine öğretmek gerekiyor.
Alerjisinin yazılı olduğu kolye takın
Özellikle çok alerjik çocuklarda aniden oluşan ağır anafilaksi tablosu yaşamın yitirilmesine dahi neden olabiliyor. O nedenle çocuğa üzerinde alerjisi olduğunu belirten bir kolye veya bilezik taktırmak, şok anında çevresindeki kişilerin ne yapacaklarını bilmelerini sağlayabiliyor.
Alerjik şok belirtileri
- Deride yaygın kızarıklık ve kabartı,
- Dudaklar, dil ve boğazda şişme,
- Aşırı hapşırma ve burun akıntısı,
- Nefes almada zorlanma, hırıltı, çarpıntı,
- Baş dönmesi, aniden yere yığılma,
- Bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı.
Şiddetli alerjik reaksiyona en sık yol açan besinler
- Süt, yumurta, fındık, fıstık, badem, susam gibi yağlı yemişler, balık ve diğer deniz ürünleri
- Özellikle penisilin ve benzeri ilaçlar, ağrı kesiciler, film çekerken kullanılan maddeler
- Arı ve diğer böceklerin zehirleri
- Lateks (kauçuk) içeren tıbbi malzeme ile temas
- Vücut sıvıları, hormonlar ve aşırı sıcakla temas sonrası anafilaksi görülebiliyor.
Alerjik şok sırasında bunlara dikkat!
- Hastayı hemen sırt üstü yatırın, ayaklarını yükseltin.
- Hastanın ağzını ve burnunu temizleyin, rahat nefes almasını sağlayın.
- Anafilaksi, arı sokması sonrası oluşmuşsa arının iğnesini parçalamadan çıkarın ve yara yerini sabunlu su ile yıkayın, aralıklı buz uygulayın.
- Kan basıncı düşmüş olan hastayı oturtmayın ve aniden ayağa kaldırmayın, ani ölüme yol açabilirsiniz!
- Anafilaksi tedavisinin temel ilacı adrenalindir. Eğer hastalar yanlarında daha önceden hekimleri tarafından verilmiş hazır adrenalin iğneleri taşıyorlarsa bunu hemen uyluğun ön-yan tarafından uygulayın. Ardından acil ambulans çağırın ya da en yakın sağlık kuruluşuna gidin.
