Anestezi Nedir?
Ameliyat olan bir kişinin operasyon sırasında her şeyi hissettiği konusunu işleyen ‘Anestezi’ adlı film, anestezi korkusundan hareket eden ve birçok kişinin izlediği bir yapım. Tabii ki hayatın gerçekleri filmlerden farklı. Bu tip hurafeler nedeniyle birçok insan ameliyat olmadan önce önemli kararsızlıklar yaşar. “Tam mı uyutulmalıyım yoksa bölgesel mi?", "Ameliyat sonrası ağrı hissedecek miyim?” diye başlayan soruların ardı arkası kesilmez. Oysa anestezi, kişinin ameliyat olabilmesini sağlayan en önemli anahtardır. Anestezi kişinin belirli bir süre, yani ameliyat süresince, uyumasını sağlar. Aksi takdirde acıya dayanmak pek mümkün değildir. Geçmişte kimi kötü örnekler yaşansa da anestezi ilaçlarındaki gelişmeler ameliyat olacak kişinin konforunu günden güne artırır.
Genel, Lokal ve Spinal Anestezi
Genel anestezinin yanı sıra, vücudun belden aşağısını uyuşturmayı sağlayan spinal ve epidural anestezi ile tek kol ve tek bacağı uyuşturan RİVA anestezi türleri de kişilerin ameliyat sonrasını daha kolay atlatmasını sağlar.
Uyanamama İhtimali Var mı?
Tüm ameliyatların ve anestezi tiplerinin bazı riskler içerdiği kabul edilen bir gerçek. Bu riskler cerrahinin tipinden, kişinin tıbbi durumu, ameliyathanelerin teknik donanımına kadar birçok faktöre bağlı olabilir. Ancak günümüzde tam donanımlı bir hastanede uzman bir ekip tarafından yapılan uyutma işleminin tüm riskleri minumuma indirdiği bilinir. Güvenli anestezi uygulayabilmenin ilk koşulu ise kişiye uygun bir plan yapmaktan geçer. Araştırmalar, bundan 30 yıl önce 3 bin uygulamadan birinde uyutmaya bağlı yaşam kaybı yaşandığını gösterirken, bu oranın günümüzde 185 bin anestezi uygulamasında bire düştüğünü kanıtlıyor.
Ameliyat Sırasında Uyanma İhtimali
Operasyon sırasında uyanıklık ya da farkında olmak çok nadir rastlanılan bir durumdur. Kişiler genellikle ağrı olmaksızın sanki rüyadaymış gibi bazı sesler duyduklarını ifade ederler. Ancak ameliyat boyunca acıyı hissetmek ve tepki verememek gibi olumsuz bir tablo söz konusu değildir. Travma, kalp cerrahisi gibi uyku derinliğini artırmanın kişi güvenliği açısından uygun olmadığı bazı cerrahi girişimlerde ise uyanıklık riski biraz artabilir. Ayrıca bebeğe zarar vermemek için sezaryen operasyonlarında da daha düşük doz ilaç kullanılması yine farkındalık riskini artırır. Anestezik ilaçların doz ihtiyacının kişiden kişiye değişkenlik göstermesi, çok nadir durumlarda teknik aksaklıklar veya sağlık personeli kaynaklı hatalar beklenmeyen uyanıklık dönemleri oluşmasına yol açabilir.
Sigara ve Alkol Olumsuz Etkiler mi?
Sigara içenlerde uyuma ve uyanma sırasında hava yollarında ani daralmalar daha sık görülür. Kronik alkol kullanımı ise tansiyon yüksekliği, ritim bozukluğu, kalp yetmezliği, karaciğer fonksiyon bozukluğu, kalp damar sistemi, karaciğer ve sinir sistemini içeren sorunlar oluşturabilir. Akut alkol alımında ise kan şekeri düşüklüğü, vücut ısısının azalması, kanda elektrolit dengesinde bozulma, solunumun baskılanması gibi yan etkiler nedeniyle acil değilse operasyonun ertelenmesi gerekir. Sigarayı 2 ay önce bırakmak ideal olanıdır. Ancak 2 hafta içmemek de sigaraya bağlı riskleri azaltır. Alkolü bırakmak da ameliyat için büyük önem taşır.
Uzmanın Ameliyat Öncesi Bilmesi Gerekenler
Ameliyat olacak kişiler anestezi doktoruna kullandığı ilaçları, varsa alerjik öykülerini ve geçmişteki sağlıkla ilgili problemleri detaylı anlatmak zorundadır. Kendisinde veya ailesinde alerji sorunu olanlar durumunu özellikle belirtmelidir ki olası problemlere hazırlıklı olunabilinsin ve kriz gibi durumlarla başa çıkmak kolaylaşsın...
Uyutmada kullanılan ilaçlara alerji nadir rastlanılan bir durumdur ve anestezi öncesi yapılan alerji testlerinin bilimsel bir değeri yoktur. Ancak bilinen bir ilaç alerjisinin varlığı, bu ilaçların ameliyat sırasında kullanılmasını ve gelişebilecek bir alerjiye bağlı sorunları önler. Örneğin; kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız bunu doktora mutlaka söylemeniz gerekir. Acil durumlar dışında bu ilaçların 7-10 gün önceden kesilmesi şarttır. Bitkisel çaylar veya bitkisel ilaçlar da ameliyat sırasında ve sonrasında ciddi kanamalar ile ilaç etkileşimlerine neden olduğu için bu tür bitkisel ürünler kullanıyorsanız bilgi vermeyi ihmal etmeyin.
Çocuklarda Anestezi Riskli mi?
Sağlık riskini saptamak için ameliyat öncesi çocuklar birçok incelemeden geçer. Öncelikle çocuğun genel muayenesi ve kan sayımı yapılır, kan pıhtılaşması test edilir, takip edilen bir hastalığı varsa doktorundan bilgi alınır, her şey yolundaysa anesteziye onay verilir. Gereken durumlarda özel incelemeler de yapılabilir. Çocukların canını daha az yanması ve anne babasından ayrıldığı anı hatırlamalarını engellemek için lokal uyuşturma kremleri ve rahatlatıcı ilaçlar kullanılır. Anestezi süresi ile ilgili bir sınırlama yok. Sadece uzun süren ameliyatlarda kullanılan madde vücudundan atılana kadar çocuğun izlenmesi gerekir.
Anestezinin riski; çocuğun durumuna, doğumsal hastalıklarına, sağlık merkezindeki güvenlik tedbirlerine ve uygulamayı yapacak ekibin tecrübesine bağlı olarak değişir. Tüm bu faktörler olumlu olduğunda uyutma işleminin yaratacağı risk ihtimali on binde 0.8’dir. Risk yaratabilecek durumlar ise zihinsel sorunlar, kalp ve solunum sorunları, sık üst solumun yolu rahatsızlıkları, yüz anomalisi, beyin tümörü ve çok sayıda ameliyat geçirmiş olmak. Ancak bu tür sorunları olan çocuklarda önlemler alınarak risk, minimuma indirilir.
