Alzheimer hastalığına karşı etkili öneriler
Son dönemde sık sık unutkanlık mı yaşıyorsunuz? Konuşurken kelimeleri unutuyor, söyleyeceklerinizi toparlayamıyor musunuz? Para hesaplarında zorlanıyor, toplantılarınızı da unutuyor, her gün gittiğiniz yolları karıştırıyor, bildiğiniz yemekleri yapamıyor musunuz? Bunlar ve benzeri şikayetleriniz varsa, Alzheimer hastalığı sinyal veriyor olabilir. Yavaş yavaş başlayıp zamanla ağırlaştıran Alzheimer’da erken evre belirtisi unutkanlıktır. Alzheimer hastalığında yakın dönemde unutma güçlüğü; ileri dönemde konuşma problemi, çevreye uyum ve duygu-durum bozukluğu, motivasyon güçlüğü, kişisel bakımda güçlük görülür. Aile öyküsü ve ileri yaşın en önemli risk faktörü olduğu Alzheimer’ın görülme sıklığı, 65-85 yaş arasında her beş senede bir, iki katına çıktı. Alzheimer’dan korunmak için bu önerilere dikkat!
1. Okuyun, düşünün, hayal edin
Merak ve öğrenme isteğinizi canlı tutun. Kitap okumak, bulmaca çözmek, hobi edinmek, düzenli sosyal aktivitelerde bulunmak, yeni insanlarla tanışmak, yeni bir dil öğrenmeye çalışmak beyin fonksiyonlarının canlı tutulmasını sağlar. Bol bol araştırın, ‘düşünün’ ve hayal kurmayı ihmal etmeyin.
2. Sporsuz tek bir gün bile geçirmeyin
Yapılan çalışmalar; her gün düzenli egzersiz yapmanın beyne iyi geldiğini, beyninizde yeni sinirsel bağlantılar oluşturduğunu, yeni beyin hücrelerinin üretilmesini sağladığını, düşünme becerisini artırdığını ve hastalığın başlama zamanını geciktirdiğini hatta önlediğini ortaya koyuyor. Ayrıca yapılan egzersizler, risk oluşturan kötü kolesterol ve diyabet gibi hastalıkları da kontrol altına almaya yarar. Bu nedenle gün içerisinde mutlaka hareket edin, her gün en az 45 dakika düzenli ve tempolu yürüyüşe çok özen gösterin. Spor yapmadan günü bitirmeyin.
3. Paketli gıdalara veda edin
Günlük hayatın koşuşturmacasında sağlıklı beslenme alışkanlığı lüks haline geldi. Zaman kısıtlamasından dolayı hazır yemekler yenir, metabolizma bozulur. Varsa fast-food alışkanlığınızdan vazgeçin; yağlı, tuzlu, kızarmış ve hazır yiyeceklerden uzak durun. Çünkü bu tür beslenme alışkanlıkları kalp damarlarına olduğu gibi beyin damarlarına zarar verir ve hastalığın gelişme riskini artırır. Kalp-damar dostu besinlerden oluşan; zeytinyağı, balık, meyve ve sebze ağırlıklı, kuru baklagilleri de içeren besinler ise hastalığa karşı koruma sağlar.
4. Siyah çikolata gerilemeyi geciktirebilir
Siyah çikolatanın içerisinde bulunan ve antioksidan özelliği olan resveratrol, bilişsel gerilemeyi geciktirir. Yapılan çalışmalar da aşırıya kaçmamak kaydıyla günde bir-iki parça bitter çikolata tüketmenin zihinsel gerilemeyi azalttığını gösteriyor.
5. İş, trafik ve mali kaygılar beyin hücrelerini tahrip eder
Vücudunuz gerilim (stres) altındayken kortikosteoritler adı verilen ve bir bunalım durumunda sizi koruyan hormonlar üretir. İş sorunları, trafik ve parasal kaygılar gibi günlük olayların tetiklediği sürekli gerilim hali tehlikeli olabilir. Bu, zaman içinde beyin hücrelerini tahrip eder ve yeni hücre oluşumunu bastırır. Bu sebeple stresle başa çıkabilmeye çalışın, strese teslim olmayın.
6. Fazla kilo Alzheimer’ı çağırır
Yapılan araştırmalar sonucunda vücut ağırlığının Alzheimer riski ile doğru orantılı olduğuna işaret ediyor. Fazla kilolular daha çok risk altında bulunur. Bu nedenle vücut kitle indeksine göre aşırı kiloya sahipseniz mutlaka tedavi olun ve ideal vücut kilonuza kavuşmaya çalışın. Fazla kilolardan kurtulmak beyin sağlığı için de çok büyük önem taşır.
7. Gece lambası kullanmayın
Kaliteli bir uykunun hafızayı güçlendirmede önemli bir rolü var. 6-8 saat arası düzenli uyku belleği korumada fayda sağlar. Bölünmüş ya da gece lambasıyla, karanlık olmayan bir ortamda, yetersiz uyku ise Alzheimer ile bağlantılı olduğu bilinen ‘amyloid plak’ oluşumunu artırır ve beyin sağlığını korumada önemli katkı sağlar.
8. Alkol ve sigara beyni küçültür
Yapılan araştırmalar aşırı alkol ve sigara kullanımının, yaşamın ileri dönemlerinde Alzheimer riski oluşturduğunu gösteriyor. Alkol ve sigara tüketimi beynin küçülmesine, özellikle de hafıza ile ilgili olan ‘hipokampüs’ bölümünün küçülmesine neden olur.
9. Diyabet Alzheimer’a zemin hazırlar
Alzheimer’da kardiyovasküler hastalıklar ve beyin damar hastalıkları gibi diyabet, hipotiroidi ve hipertansiyon hastalıklarının da risk faktörleri oluşturduğu görülür. Bu nedenle tüm bu risk faktörlerinin kontrol altına alınması ve tedavinin takip edilmesi gerekir.
10. B12 ve folik asidin eksikliğine dikkat!
Vitamin ve minerallerle ilgili yapılan çalışmalarda unutkanlık üzerine vitaminlerin etkisi hakkında tutarlı ispat bulunmamış olup, sadece folik asit ve B12 vitamin eksikliği ile bilişsel fonksiyonlarda azalma arasında anlamlı ilişki bulunuyor. Bu nedenle hekim önerisi ile gerekirse B12 ve folik asit takviyesi almak faydalıdır. Sitikolin ise Alzheimer hastalığında bilişsel fonksiyonları desteklemeye katkı sağlayabilir.
