Alkol Bağımlılığı (Aalkolizm) Nedir?
Alkol bağımlılığı (alkolizm), kişinin bedensel ve ruhsal sağlığının, aile, sosyal ve iş uyumunu bozacak derecede sık ve fazla alkol alması olarak tanımlanabilir. Alkol bağımlılığı sağlık sorunları, trafik kazaları, intihar, suça yönelme, aile parçalanması, ekonomik sorunlar, iş yaşamının bozulması gibi pek çok boyutu olan önemli bir sorundur. Alkolizm bir hastalıktır. Etil alkol bağımlılık getirir. Ancak her içki içen bağımlı değildir. Bazen normal içme nerede biter alkolizm nerede başlar sınırını çizmek kolay olmayabilir. Çok az miktarda alkol ile zehirlenme belirtileri gösteren ya da ileri derecede saldırgan olan kişiler vardır (patolojik sarhoşluk). Genellikle 20-40 yaşlar arasında görülür. Tüm dünya göz önüne alınırsa kadınların sayısı erkeklere göre çok azdır. Ancak gelişmiş ülkelerde kadın erkek sayısı eşittir.
Alkol Bağımlığı Tedavisi
Alkol bağımlılığı tedavi edilebilir bir durumdur. Alkol bağımlılığı tedavisinde ilaç ve psikolojik tedaviler birlikte uygulanmalıdır. Sadece alkolü bırakmak tedavi olmak anlamına gelmez. Kişinin değişmesi gerekir. Başarıyı artıran faktörlerden en önemlisi kişinin istekli ve kararlı olmasıdır. Alkol bağımlısı kendini değiştirmeye çalışırken, ailesi de değişimlere uğramayı kabul etmelidir.
- Tedavi uzun bir süreçtir. En az 1 yıl sürmelidir.
- Tekrar alkol kullanımını önleyecek stratejileri öğrenmek zorunludur.
- Tedavide süreklilik çok önemlidir.
- Kişisel gelişim sağlanmalı, yeni beceriler edinilmelidir.
- Hayat yeniden yapılandırılmalıdır.
- Yalan, alkol bağımlısının ve ailesinin hayatından çıkmalıdır.
- Kişi beynine güvenmemelidir. Bu nedenle kendini test etmekten kaçınmalıdır.
Alkol Bağımlılığı Olan Kişilerin Özellikleri
- Bedensel zararı görüldüğü halde içki içmeyi sürdürmek
- Ruh sağlığı üzerinde görüldüğü halde içki miktarını arttırmak (ki bu doz bağımlı olmayanlarda ciddi zehirlenme belirtilerine yol açar)
- İçki bırakılınca bırakma/kesilme belirtilerinin ortaya çıkması
- İçkiye karşı aşırı istek ve tutku, bırakma/kesilme belirtilerini engellemek için içki içmek
- İçki içme eylemi dışındaki başka ilgi, duygu ve zevklere yer verememek
Kişi ve yakınları alkol bağımlılığını kolaylıkla tanırlar. Ancak kişilerin büyük bir kısmı hekime ailenin, işyerinin ya da başka bir sosyal kurumun baskısı ile gelirler. Bundan dolayı kişi içtiği miktarı saklayabilir, muayene sırasında fazla belirti vermeyebilir. Çevrenin bilgisi alınmadan bağımlılığın ne derece ciddi boyutlarda olduğu anlaşılamayabilir. Alkol bağımlısı olanlar ya da alkolü kötüye kullananlarda sıklıkla başka psiko-aktif maddelerin kullanımı da görülür. Esrar, benzodiazepinler, kokain, vs. ruhsal çökkünlük sık görülür. Bu çökkünlüğün bir neden mi yoksa bir sonuç mu olduğu tartışılmalıdır.
Alkol Alma İsteğinden Kurtulmak İçin Öneriler
Alkol alma arzu ve dürtüsü, kişiyi alkol kullanmaya iten güçlü bir duygudur. Bu nedenle bu duyguyu ve belirtilerini iyi tanımak gerekir. Bu istek hiç beklenmeyen anlarda gelebilir. Kimi zaman alkol alma arzu ve dürtüsü kaybolmaz. O zaman aşağıdaki yollar kullanılabilir:
- Dikkatinizi başka yöne çekecek bir eylemde bulunun. (Koşma, okuma, yemek yeme, meyve suyu-soda vb. içecek alma...)
- Alkol alma arzu ve dürtünüzü başkaları ile konuşun, onlarla paylaşın.
- Gevşeme egzersizi uygulayın.
- Duş alın.
- Alkol almanın kötü yanlarını düşünün.
- Ayıklık sürenizi hatırlayın. Bu süreyi kısa sürecek bu duygu ile bozmayın.
- Tedaviye verdiğiniz emeği hatırlayın.
- Kendi kendinize konuşun.
- Düşüncelerinize meydan okuyun ve değiştirin.
- Alkol kullanımı arzu ve dürtüsünü azaltacak iç konuşmayı öğrenin.
- Alkol alma arzusu ya da dürtüsü aniden gelir ve birkaç dakika içinde geçer. Arkasından tekrar gelir. Bir dalga gibidir. Yavaş yavaş azalarak kaybolur. Alkol alma arzusu yükselme anında hiç dayanılamayacakmış gibi hissettirebilir. Ama bir süre sonra kaybolacağını unutmamak gerekir.
Alkol bağımlısını tedaviye nasıl yönlendirmek gerekir?
- Kişi genelde bağımlı olduğunun farkında değildir ya da bağımlı olmadığına inanır. Aileler birlikte yaşadıkları kişiyi tedaviye yönlendirme konusunda bilgi edinmelidir. Aile üyeleri kimi zaman ödüller ile kimi zaman ise baskı ile tedaviye teşvik edebilir.
- Alkol bağımlılarını tedavi için cesaretlendirin. Tedavi kurumuna gitmek istemiyorsa, en azından danışmanlık için başvurmasına yardımcı olabilirsiniz. Bu durumu ona “Bir gidip öğrenelim. Ne yapmak gerekiyor. Ona göre karar verelim” biçiminde açıklayabilirsiniz.
- Kişi gelmek istemese bile sizin bir danışmanlık hizmeti almanız önemlidir. Böylece onun tedaviye başvurmasını sağlayabilirsiniz. Bağımlının aile üyelerinin veya yakınlarının bilgilenmesi ve tutumunda değişiklik yapması bazen tek başına etkili olabilir.
- Alkol bağımlısıyla ayıkken konuşun. Asla alkol etkisi altındayken konuşmayın.
- Alkolizm tedavisi zorla olmaz. Kişi kendisi istemedikçe ona zorla kullandığı alkolü bıraktırma şansı yoktur. Bu nedenle kişinin alkolü bırakma yönünde motive olması gerekir.
- Kişiye yardım ederken, hayatınızı da sürdürmeye özen gösterin. Bu şekilde kendinizi koruyabilir ve uzun süreli olarak ona yardımcı olabilirsiniz. Yoksa kısa sürede yorulur ve yarı yolda kalırsınız. Alkolizmin sizin hayatınızı da mahvetmesine izin vermeyin. Öte yandan, ailenin tüm üyelerinin ilgisinin tek kişiye odaklanması sonucu, alkol kullanan kişi bu ilgiyi kaybetmemek için alkol kullanmayı da sürdürebilir.
