Behçet Hastalığı belirtileri
Deri ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı Prof.Dr. Hulusi Behçet, ağızda ve cinsel bölgede tekrarlayıcı yaralar ve gözde iltihap (üveit) ile giden üçlü bulgusuyla hastalığı 1937 yılında ilk tanımlayan hekimdir. Sonraki çalışmalarla hastalığın birçok sistemi ve organı etkileyebilen bir sistemik vaskülit (damarsal iltihaplanma) olduğu gösterilmiştir.
Behçet Hastalığı; Türkiye, İsrail, Yunanistan ve Kıbrıs gibi Akdeniz ülkeleri; Irak, İran gibi Ortadoğu ülkeleri ve Japonya, Kore, Çin gibi Uzakdoğu ülkelerinde sık görülür. Behçet Hastalığı yukarıda belirtilen ve tarihi İpek Yolu'nun geçtiği bu ülkeler içinde en sık Türkiye'de görülmektedir. Ülkemizde sıklık 100.000 erişkinde 20-421 arasında bildirilmiştir.
Behçet hastalığı neden olur?
Behçet Hastalığı'nın nedeni tam olarak bilinmiyor. Gelişiminde bağışıklık sistemi değişikliklerinin yanı sıra genetik ve bazı çevresel faktörlerin (bakteri,virüs v.b) etkili olabileceği düşünülmektedir. Behçet Hastalığı bulaşıcı değildir.
Behçet Hastalığı belirtileri
Ağız yaraları (oral ülser veya aft): Tekrarlayıcı ağız yaraları hastaların hemen tümünde gözlenir. Dil, dudak ve yanak mukozası ile ağız tabanına yerleşirler. Yuvarlak-oval, kenarları şişkin ve kırmızı bir hare ile çevrili, tabanı beyaz, gri veya sarı renkte olurlar. Ağrı en önemli şikayettir. Beslenme güçlüğüne ve konuşmada zorlanmaya yol açabilirler.
Cinsel bölge yaraları (genital ülser): Hastalığın en özgül belirtilerindendir. Ağız yaralarından sonra hastalığın ikinci en sık (yüzde 80 - 90) belirtisidir. Görünümü ve seyri ağız yaralarına benzer ancak genellikle daha derindirler. Sıklıkla iz bırakarak iyileşirler ve daha az sıklıkta tekrarlarlar. Ağıya, fiziksel hareketlerde zorlanmalara neden olurlar. Erkeklerde en sık gözlenen yerleşim yeri torbalar, kadınlarda ise dudaklardır.
Deri bulguları: Eritema nodozum hastaların 1/3 ünde ve kadınlarda sık görülür. Genellikle bacaklarda kaval kemiğinin ön ve yan yüzeyinde, yuvarlak, oval, ağrılı, kırmızı renkte, büyüklükleri fındıkla ceviz arasında değişen belirtilerdir. 2-3 haftada sıklıkla yerinde geçici özellikte, koyu bir leke bırakarak iyileşir. Papülopüstüler lezyonlar, kıl dibi iltihabı ya da ergenlik sivilcelerine benzer deri belirtileridir. Gövde, bacaklar, kollar ve yüze yerleşirler.
Yüzeysel tromboflebit: Sıklıkla bacaklarda ve deride etkilenen damar boyunca kırmızı, hassas, çizgi veya şerit şeklinde sertliklerle kendini gösterir. Erkeklerde sıktır.
Göz tutulumu: Gözde kızarıklık, ağrı, bulanık görme veya görme kaybına neden olabilir. Erkeklerde ve hastalığın ilk yıllarında daha sık görülür.
Eklem tutulumu: Ağrı, şişlik, sıcaklık artışı ve hareket kısıtlılığına (artrit) yol açabilir. Diz, ayak bileği, dirsek ve el bileği eklemlerini etkiler.
Behçet Hastalığı'nda daha az sıklıkla geniş çaplı damarlar (akciğer atardamarında iltihap sonucu kanlı balgam), bağırsaklar (karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal, kanlı ishal v.b) ve sinir sistemi ile ilişkili şikayetler (baş ağrısı, his kusurları, çift görme, dengesizlik, konuşma ve yutma güçlüğü, bilinç bozukluğu vb.) gelişebilmektedir.
Kimlerde Behçet hastalığı riski var?
Hastalık sıklıkla 20-40 yaşları arasında başlar, erkek ve kadınlarda benzer oranda görülür. Ancak, göz ve geniş çaplı damar tutulumu gibi şiddetli tutulumlar genç erkek hastalarda daha sık görülmektedir. Bağışıklık sistemi düşük olanlarda daha sık rastlanır ve bulaşıcı değildir. Önceden belirlenemeyen ataklar ve iyilik dönemleri ile uzun süreli seyreder. Hastalığın gebelik üzerine veya gebeliğin hastalık üzerine belirgin bir etkisi yoktur. Genetik olabileceği de düşünülmektedir.
Behçet hastalığı teşhisi
Tanı koyduran bir laboratuvar bulgusu bulunmamaktadır. Tanı, klinik bulgularla konur. Deri ve mukoza bulguları genellikle hastalığın ilk bulgularıdır. Bu nedenle erken tanıda büyük önem taşır.
Behçet hastalığı tedavisi
Hastalığın uzun süreli ve düzenli olarak izlenmesi gerekir. Sistemik bir hastalık olan ve çok sayıda organı etkileyebilen hastalığın tedavi ve takibinde deri ve zührevi hastalıkları, romatoloji ve göz hastalıkları uzmanları başta olmak üzere çok sayıda hekimin uyum içinde çalışması önemlidir.
Yerel ilaçlar (gargara, krem v.b) deri ve mukoza belirtilerinin tedavisinde yardımcı ilaçlardır. Sistemik tedavide ağırlıklı olarak bağışıklık sistemini baskılayan veya düzenleyen ilaçlar kullanılmaktadır. Ağız sağlığı, aftların ve hastalığın yeni ataklarını engellemekte önemli olabilir. Bu nedenle hastaların ağız temizliğine dikkat etmeleri ve düzenli olarak diş muayenelerini yaptırmaları gereklidir. İlaç seçiminde ve tedavinin süresinde belirleyici olan tutulan organlar ve tutulumun şiddetidir. Tedavinin başarısında hekimlerin bilgi ve deneyimleri kadar hastaların önerilen tedaviye uyumu da önemlidir.
Behçet Hastalığı can kaybına neden olur mu?
Behçet Hastalığında can kaybı genellikle Akciğer tutulumunda olur. Akciğer anevrizması gelişmişse erken tedavisi yapılmalıdır.
Günlük hayatınızda bunlara dikkat!
Behçet Hastalığı iyileşme dönemleri ve atak dönemleriyle seyredebilir. Göz tutulumu varsa tedavi uzun sürelidir. Hastaların alternatif tedavilere yönelmemeleri, düzenli doktor kontrolünde olmaları, tıbbi tedaviyi bırakmamaları çok önemlidir. Ağız hijyenine dikkat etmeleri, stresten uzak kalmaları da gerekir. Eklem şikayetleri yoksa spor yapabilirler.
