3D ortopedi nedir?
Gelişen teknoloji dünyası tıbbın elini kuvvetlendirmeye her geçen gün devam ediyor. Teknoloji dünyasının yeni nimetleri arasında sayılan 3D yani üç boyutlu yazıcılar artık ortopedi ameliyatlarında da kullanılıyor ve onlar sayesinde ameliyatlar sonrasında daha başarılı sonuçlar elde ediliyor. Üç boyutlu yazıcıların tıp dünyasına kazandırdığı bu yeni tedavi biçimine ise 3D Ortopedi deniliyor. 3D Ortopedi kavramını en iyi şöyle özetleyebiliriz; kemiğin yanlış kaynaması, eklem protezi ve iskelet deformitesi gibi kemiğin kesilmesi suretiyle gerçekleştirilen ameliyatların hassasiyetini ve başarı şansını arttıran, bilgisayar destekli cerrahi bir uygulama.
3D ortopedi planlaması kişiye özel
Kişiye özel ortopedi ameliyatı hastaya ait radyolojik görüntülerin 3D bilgisayar modeline dönüştürülmesi sonrasında hastalığı çok detaylı analiz ederek doğru kemik kesilerinin bilgisayar simülasyonları ile saptanması ile başlıyor. Aynı süreç sırasında klasik implant ve protezlerin hastaya uygunluğu da değerlendirmeye alınıyor. Ardından hasta için ameliyatın en başarılı şekilde sonuç vereceği belirlenen kemik kesilerini bire bir ameliyatta gerçekleştirmeyi sağlayacak hasta için özel tasarlanan kemik kesi kılavuzu tasarlanıyor.
3D implant ve protezler
Bu kılavuz, adından da anlaşıldığı üzere sadece ilgili hastaya uyar ve başka hastada işe yaramaz. Ayrıca bilgisayar analizi sürecinde klasik implant ve protezlerin hasta için yetersiz kalacağı anlaşılan durumlarda tamamen hastanın anatomisine uygun implant ve protezlerin tasarlanması ve metal üretim yapan üç boyutlu yazıcılarda üretilerek hastaya uygulanması da gerekli olduğu zaman yapılabiliyor. Sonuç olarak kişiye özel ortopedik cerrahi bilgisayar ve üç boyutlu yazıcı teknolojisi yardımıyla hastanın cerrahi planlamasının yapıldığı ve ameliyatının da gerçekleştirilmesinde yüksek hassasiyet ve doğruluk sağlayan kişiye özel bir çözümdür.
Protez ameliyatında uygulanan protezin hastanın anatomisine uygunluğu ve ekleme doğru oryantasyonda yerleştirilmesine kısaca implant uyumu deniliyor. Protez aşınmış olan eklem yüzeylerine protezi kabul edecek şekilde kesiler yapılarak uygulanıyor. Protezin uygun seçilmesi ve doğru oryantasyonda yerleştirilmesi protezin taşıdığı yük dağılımını doğrudan ilgilendiriyor. Bu ise protezin ömrünü uzatabilecek en önemli etkenlerden biri. Hastaya özel cerrahi kılavuzların kullanıldığı protez ameliyatlarında doğru özellikteki protezin mümkün olacak en ideal yük dağılımı sağlayacak şekilde hastaya uygulanması yüksek bir hassasiyetle sağlanabiliyor. Böylece hem daha yüksek cerrahi başarı hem de uzun protez ömrü sağlaması açısından hastaya özel cerrahi kılavuzlar veya 3D ortopedik uygulamalar avantaj sunuyor.
3D ortopedi riskleri azaltıyor
3D ortopedik cerrahi uygulamalar hem kireçlenme rahatsızlığı nedeniyle uygulanan kalça, diz ve omuz gibi protezlerin hem de gelişimsel veya yanlış kaynama gibi sonradan edinilmiş iskelet şekil bozukluklarının cerrahi tedavisinde avantajlar sunuyor. Her şeyden önce ameliyatın 3 boyutlu bilgisayar modelleri ile yapılmış ve işe yarayacağı teyit edilmiş bir simülasyonu bulunmaktadır ki sadece bu bile birçok durumda cerrah için çok şey ifade edebilmektedir. Hastaya özel cerrahi kılavuzlarında 3D ortopedinin kullanılması ameliyatta bilgisayarda yapılmış olan planının birebir kolay, hızlı ve hata yapı asgariye indirilmiş olarak uygulanmasını sağlıyor. Hastanın kazancı bilgisayarda kendisi için yapılmış olan ideal cerrahi planın daha kısa süren, hata payı minimum olan bir ameliyatla gerçekleştirilmesidir. Kısalmış olan ameliyat süresi cerrahi kanama ve enfeksiyon riskini de azalttığı bilinen önemli bir cerrahi parametredir. Özetle birçok ortopedik ameliyatta komplikasyon riskini azaltan ve başarı şansını maksimize eden bir yöntem olması nedeniyle 3D ortopedik cerrahi ve hastaya özel yöntemlerden faydalanmayı tavsiye ediyoruz.
3D ile planlanan bir ameliyat klasik yönteme göre daha mı garantili sonuçlar verir, nasıl?
Protez dışı ameliyatlarda (deformite yanlış kaynama vs.) klasik yöntemde kemik kesileri tamamen cerrahın görsel verileri değerlendirmesi ve tecrübesi ile uygun gördüğü yerden yapılıyor. Bunun sonucu olarak son derece değişken sonuçlar elde ediliyor. Yakın geçmişe kadar özellikle dirsek ve ön kol kemiklerinin yanlış kaynamasının konvansiyonel cerrahi yöntemlerle tedavinin son derece zor ve riskli olması bu durumların tedavisinden genellikle kaçınılan bir durum olmasına neden oluyordu. Hastaya özel kılavuzlar ve 3D ortopedik planlama sayesinde bu ameliyatlar günümüzde son derece başarılı şekilde yapılabiliyor.
Protez ameliyatlarında ise hastaya özel olmayan standard cerrahi kılavuzlar kemik kesilerinin yapılmasında cerrahlara yol gösterir. Ancak hastanın kilo, boy ve deformite gibi kişisel faktörleri bazı durumlarda bu standart cerrahi kılavuzların istenildiği şekilde iş görmesini engelleyebilir. Bu nedenle özellikle seçilmiş hasta gruplarında hastaya özel cerrahi kılavuzlarla yapılan protez ameliyatları hem başarı şansını artırıyor hem de protezin ömrünü olumlu etkiliyor.
En uygun protezin seçiminde de 3D ortopedi kullanılıyor
Kireçlenme hastalığında uygulanan protezler çok farklı şekil, geometri ve ebatlarda oluyor. Gerçeği tam olarak yansıtan hastaya ait bilgisayar modelleri ve protezlerin bilgisayar modelleri, bilgisayar ortamında ideal uyum açısından değerlendiriliyor. Böylece hasta için en uygun protez seçilebiliyor.
Hastaya özel cerrahi planlama ve uygulamalar veya kısaca 3D ortopedik ameliyatlar kemiğin kesilmesinin gerekli olduğu tüm ortopedik ameliyatlarda kullanılabiliyor. Ancak, zaman alan bir ön çalışma gerektirmesi ve ek maliyetler nedeniyle fark yaratacağı ön görülen hastalarda kullanılması akıllıca oluyor. Bunlar arasında özellikle kişisel faktörler nedeniyle zor olduğu kabul edilen kalça, diz ve omuz protezleri ve her türlü yanlış kaynama-kemik şekil bozukluğu hastaları sayılabilir. Bunlara ek olarak ortopedik onkoloji vakalarında kanserli kemik dokusuna girmeden hastalıklı kısmın en az zarar verecek şekilde çıkarılmasına yardımcı olabiliyor.
Teorik olarak bu yöntem ameliyatta kemiğin kesildiği her kemik ve eklemde uygulanabiliyor ancak bu yöntemi kullanmayı gerekli kılacak derecede zor bir vaka veya riskli durumların varlığı 3D hastaya özel cerrahi için en ideal durumu oluşturuyor.
Kemik yerine kullanım
Belirgin kemik doku kaybı nadirde olsa travma, tümör cerrahisi ve bazen de dejeneratif eklem hastalıklarının seyrinde görülebiliyor. Farklı cerrahi teknikler çoğunlukla bu kemik doku kaybının onarılması için yeterli olabiliyor. Ancak, bazı uç durumlarda konvansiyonel cerrahi tekniklerin yetersiz kalabilme ihtimali bulunuyor. Bu durumlarda hastada eksik olan kemik dokusu, 3D ortopedi sayesinde 3 boyutlu yazıcılarda üretilen titanyum alaşımlı implantlarla onarılabiliyor. Hatta boşluğu dolduracak olan implantın tasarımında yapılan ayarlamalar ve greftleme yöntemlerinin birlikte kullanılması ile bu implantların hastanın kendi kemiğine dönüşmesini de sağlamak mümkün olabiliyor.
