Safra Kesesi Nerededir?
Safra kesesi karaciğerin hemen altında, sağlıklı yetişkin bireylerde yaklaşık 8 cm uzunluğunda ve 4 cm genişliğinde, sol tarafa yatırılmış bir armut şeklinde duran, içi boş bir organdır. Safra kesesi sistik kanal vasıtasıyla oniki parmak bağırsağına (duodenum) açılan koledok kanalına (ana safra kanalı) bağlanır.Safra Kesesi Nedir? Safra Kesesi Ne İşe Yarar?
Safra kesesinin temel görevi karaciğer tarafından üretilen safrayı depolamaktır. Safra, besinlerle alınan yağların sindirimi için önemli bir salgıdır. Yağlı bir öğün sonrasında sindirim sistemi tarafından üretilen ve “kolesistokinin” adı verilen bir hormon tarafından uyarılan safra kesesi, iki öğün arasında depoladığı safrayı kasılarak sistik kanal ve koledok kanalı aracılığıyla oniki parmak bağırsağına boşaltır.
Safra içeriğinde bulunan kolesterol, pigmentler ve olası enfeksiyon ürünleri zamanla safranın depolandığı safra kesesi içerisinde çökerek çamur benzeri koyu kıvamlı sıvılar oluşturabilirler. Bu çökme daha da ileri giderek safra içerisinde taşların oluşumuna varabilir.
Bu taşların oluşumu esnasında bir belirti veya bulguya rastlanmaz; bu nedenle oluşum süreci içerisindeki taşlar ve çamur genellikle farklı sebeplerden ötürü yapılan, radyolojik incelemelerde ya da periyodik olarak yapılan incelemelerde ortaya çıkabilir.
Safra kesesindeki taşlar tedavi edilmedikleri takdirde safra kesesinden safra yollarına düşerek gerek safra akımını, gerekse pankreasın salgılarını boşaltmasını engellemesi sonucunda çeşitli komplikasyonlara neden olabilmektedir. Neyse ki, hastaların çok büyük bir kısmında bu komplikasyonlar gelişmeden önce bir takım belirti ve bulgular ortaya çıkmaktadır.Sayfa Kesesi Şikayetleri
Safra kesesi polipi nedir?
Safra Kesesi Taşı Belirtileri
Safra çamuru ve yeni oluşan safra kesesi taşları genellikkesesi taşlarıgenellikle ilk dönemlerde belirti vermezler. Yapılan çalışmalar, tüm safra kesesi taşlarının yaklaşık yarısının, insan hayatı boyunca hiçbir bulgu ve belirtiye neden olmadığını dahi göstermiştir.Safra taşlarının en temel belirtisi "biliyer kolik" adı verilen, safra sistemine özgü bir ağrı türüdür. Biliyer kolik, safra sisteminin hastalıklarında oldukça belirleyici olmakla beraber safra kesesi belirtileri aşağıdaki gibi tanımlanabilir:
- Karnın üst orta ve sağ kısmında başlayan ve kimi zaman sağ kürek kemiğine doğru yayılabilen,
- Genellikle yemeklerden sonra aniden başlayan ağrı,
- 15-20 dakika süreyle artan, daha sonra 5 saate kadar sebat eden ağrı
- Kusma, mide yanmasını engelleyici antasid ilaçlar, dışkılama, gaz çıkarma, pozisyon değiştirme gibi uygulamalara yanıt vermeyen ağrı,
- Aşırı terleme ve mide bulantısı
- Künt ve yoğun karakterde,
- Kendi kendine zaman içerisinde geçen ağrı.
Yukarıdaki tüm belirtilere ek olarak safra kesesi ağrısı, yani safra taşına bağlı gelişen ağrı en belirgin özelliklerinden biridir.
Safra Kesesi İltihabı Belirtileri
Safra kesesi, karnın sağ tarafında bulunan armut biçimli bir sindirim organıdır. Safra kesesi iltihaplandığında, karın ağrısı, kusma ve ateşe neden olabilir. Karaciğerin tıkanmasına bağlı olarak iltihaplanma gelişebilir ve buna akut kolesistit denir. Safra kesesi iltihabının en yaygın belirtileri şunlardır:Göbek deliğinin hemen üstünde başlayarak karnın sağ tarafında yer alan göğüs kafesinin kenarında şiddetlenebilen ağrı. Aşırı yağlı besin tüketimi safra kanalının kapanmasına neden olacağı için sindirim sistemi besinleri kolaylıkla parçalayamaz bu da mide bulantısı, kusmaya ve iştahsızlığa neden olabilir.
Safra kesesi iltihabının belirtilerinden biri de yüksek ateş ve şiddetli ağrıdır. Safra kesesi iltihabı sırt bölgesinin sağ tarafında şiddetli bir ağrıya neden olabilir. Özellikle derin nefes alıp verirken sırtta meydana gelen batma hissi gibi belirtiler de meydana gelebilir.
Çocuklarda da safra kesesi belirtiler görülebilir. Yine çocuklarda da, yetişkinlerinkine benzeyen belirtiler ortaya çıkabilir. Bunlar yüksek ateş, iştahsızlık, halsizlik ve ağrı olarak meydana gelebilir. Safra kesesi iltihabı olan bazı çocukların ciltleri sarı bir renk tonuna dönebilir.
Safra Kesesi Taşı Tanısı
Hekiminiz şikayetlerinizle alakalı olarak tıbbi öykünüzü alarak fiziki muayeneyi gerçekleştirecektir. Muayene bulguları ve tıbbi öykü göz önünde bulundurularak tanının netleştirilmesi ve desteklenmesi için bir takım kan tetkiklerinin yanı sıra, ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi ve MR görüntüleme gibi radyolojik tetkiklerden yararlanılabilir.
Safra Kesesi Taşı Tedavisi
Safra kesesi taşının tedavisi, safra kesesinin cerrahi olarak çıkarılmasıdır; ancak, tedavinin zamanlaması, tedavinin şekli ile birlikte safra kesesinde taşın yarattığı semptomlara ve hastanın genel durumuna göre değişiklik gösterebilmektedir.Safra Kesesi Çamuru
Safra kesesi bağırsaklar ve karaciğer arasında bulunur. Sindirime yardımcı olmak için bağırsaklardan geçen safraları karaciğer saklar. Safra kesesi tamamen boşalmazsa, safra kesesinde bulunan kolesterol veya kalsiyum tuzları gibi partiküller safra kesesinde çok uzun süre kalması sonucunda kalınlaşabilir. Bu durum sonucunda da safra kesesi çamuru olarak adlandırılan safra çamuru meydana gelir.
Bazı insanlarda safra kesesi çamuru olan olmasına rağmen bir belirtiye rastlanmayabilir. Semptom gözlemlenmeyen hastalar kendilerinin bu hastalığa maruz kaldığını uzun bir süre fark etmeyebilir.
Bunun yanı sıra birçok hastada ise en belirgin özelliklerden biri olan karın ağrısı ve kaburgaların sağ alt tarafından keskin bir ağrıya rastlanabilir. Safra kesesi çamurunun sebep olduğu diğer belirtiler ise şöyle gözlemlenmektedir;
- Göğüs ağrısı
- Omuz ağrısı
- Mide bulantısı
- Kusma
- Kile benzeyen bir dışkı
Safra Kesesi Ameliyatı
Safra kesesini ameliyatı genellikle safra kesesi sorunlarını tedavi etmenin en iyi yoludur. Safra kesesi taşlarını ve neden oldukları komplikasyonları tedavi etmek için en sık kolesistektomi denilen bir yöntem uygulanır. Kolesistektomi yaygın olarak kullanılan cerrahi bir yöntemdir. Bu yöntem ile;- Safra kesesinde safra kesesi taşları (kolelitiazis)
- Safra kanalında safra kesesi taşları (koledokolitiazis)
- Safra kesesi iltihabı (kolesistit)
- Büyük safra kesesi polipleri
- Safra taşı nedeniyle pankreas iltihabı (pankreatit) gibi durumlar tedavi edilebilir.
Kolesistektomi yöntemi en sık kullanılan yöntemlerden biridir. Karnınızın içini görerek safra kesesini ve çıkarmak için dört küçük insizyondan, küçük bir video kamera ve özel cerrahi aletler yerleştirilerek yapılır. Doktorlar buna laparoskopik kolesistektomi adı verilir. Yine bu yöntemle safra kesesi taşı ameliyatı da gerçekleştirilebilir.
Safra Kesesi Ameliyatı Sonrası
Safra kesesi ameliyatı sonrası eğer herhangi bir komplikasyon yoksa hastalar genellikle aynı gün taburcu edilebiliyor. Ameliyat sonrası doktorlar yürümeyi tavsiye ediyor. Ancak yine de konuyla ilgili net bilgi doktorunuz tarafından size verilecektir. Safra kesesi ameliyatı Laparoskopik yöntemle safra kesesinin çıkarılmasından yaklaşık bir hafta sonra muhtemelen normal aktivitelerinize geri dönebilirsiniz.Ağır kaldırma ile ilgili fiziksel bir iş yaparsanız, ne zaman işe geri dönebileceğinizi mutlaka doktorunuza sorun.
Eğer, büyük bir kesi ile açık bir ameliyat geçirdiyseniz iyileşmek için daha fazla zamana ihtiyacınız olabilir. Ameliyattan sonra birkaç gün hastanede kalmanız gerekebilir. Açık kesi ile yapılan ameliyatlarda normal hayata dönüş 4 ila 6 hafta gibi bir süreyi bulabilir.
Safra kesesi ameliyatı sonrası beslenme
Safra kesesi ameliyatından sonra beslenme düzeninizde bazı değişiklikler yaparak sindirim sisteminizin daha kolay çalışmasını sağlayabilirsiniz.Sindirimi daha zor olan yüksek yağlı ve işlenmiş gıdalardan uzak durmanız ve bunlardan kaçınmanız gerekir. Özellikle ameliyattan sonraki aylarda, muhtemelen bu yiyeceklerin bir kısmını yavaş yavaş diyetinize ekleyebilirsiniz.
Safra kesesi çıkarma ameliyatından sonra besin değeri yüksek yiyecekleri tüketmeniz iyileşme sürecinizin hızlanmasına da destek olacaktır. Özellikle kahve, çay, soda, enerji içecekleri ve çikolata gibi kafeinli yiyecek ve içeceklerden bir süre uzak durmanı oldukça önemlidir.Safra kesesi ameliyatı sonrası yüksek lifli gıdalar tüketmeye özen gösterin. Bunlar;- Fasulye
- Mercimek, bezelye, patates
- Yulaf, arpa
- Tam tahıllı ekmek, makarna, pirinç
- Badem, ceviz ve kaju fıstığı gibi çiğ kabuklu yemişler (yağlarda kavrulmuş değil)
- Chia ve haşhaş tohumu gibi ham tohumlar
- Kabuklu yemişler ve tohumlar
- Meyve ve sebzeler
- Yağsız et (beyaz veya kırmızı)
- Balık