Retina Dekolmanı ve Retina Yırtılması Nedir?
Retina, gözümüzün arkasındaki ışığı algılayan dokudur ve sinirlerden oluşur. Ciddi bir göz hastalığı olan retina dekolmanı, sağlam retina tabakasının yapışık olduğu göz küresinin iç yüzeyinden ayrılmasıdır.Dekolman (ayrılma, yerinden ayrılma) öncesi retinada yırtıklar oluşur ve bu duruma retina yırtılması denir.Retina yırtıkları onarılmazsa sorun bütün retinaya yayılabilir ve görüşün azalması söz konusudur. Yırtıklara zamanında müdahale edilirse, retina tabakası ayrılmadan yani dekolman olmadan hastalığın önüne geçilmiş olur.
Retina dekolmanı tedavi edilmezse kalıcı görme kaybı yaratabilir. "Dekolman" söz konusuysa acil şartlarda retina ameliyatı yapılır.Retinadaki yırtıklar ışık çakması, görüş azalması, görme alanının bir kısmının kaybı, cisimleri kırık görme, cisimleri olduğundan büyük veya küçük görme, ışık çakmaları, siyah nokta ya da sinek uçuşmaları gibi belirtilerle kendini belli eder.
Belirtileri bilmek ve zamanında doktora gitmek, yani erken teşhis hastalığın tedavisi ve olası bir körlük durumunun engellenebilmesi için büyük önem taşır.
Retina tabakası yerinden ayrılmamış, sadece yırtılma şeklindeyse basit bir müdahale ile Argon Lazer kullanılarak yırtık dikilir.
Retina Dekolmanı ve Retina Yırtılması Nedenleri Nelerdir?
Yüksek miyopide retina yırtılması riski oldukça fazladır, çünkü bu hastalarda retina normalden incedir.
İleri yaş grubunda ise gözün içindeki sıvının yapısının bozulması nedeniyle retina yırtıkları oluşabilir. Bu yırtıklar sonrası retina, yapışık olduğu göz küresinden yavaş yavaş ayrılmaya başlar.
Retina dekolmanının bazen nedeni belli değildir ve dekolmanı önlemek için yapılabilecek bir şey yoktur. Bu nedenle erken tanı önemlidir. Retina dekolmanın nedenleri ise;
- Yüksek miyopi (6 numaradan fazla)
- Gözde yaralanma ve göz ameliyatı geçirmiş olma
- Katarakt ameliyatı geçirmiş olma
- İleri yaş nedeniyle göz içindeki jel kıvamındaki sıvı tabakanın azalması
- Ailede retina yırtılması olması
Retina Dekolmanı ve Retina Yırtılması Tanı Yöntemleri
Göz doktorunuz göz bebeklerinizi büyüten göz damlası damlatır ve retinayı incelemek için özel bir alet kullanır, böylece yırtık ya da ayrılmayı tespit edebilir.
Retina hastalıklarında tanı konarken göz bebeğinin oluşturduğu boşluktan, gözün içi tamamen gözlemlenebildiği için muayene kolaylıkla yapılabilir.Tanıda göz tomografisi ve göz anjiyosu yöntemlerinden de yararlanılabilir.
Göz tomografisi (OCT tomografi) ile retinanın anatomik yapısı incelenir ve görme sinirleri taranır Anjiyo ise göz damarlarının yapısını gösterir.
Retina Dekolmanı ve Retina Yırtılması Tedavi Yöntemleri
Retinadaki hasarın boyutuna göre tedavi yöntemi seçilir. Retina ameliyatları genel veya lokal anesteziyle ameliyathane şartlarında yapılır.
Retina dekolmanının tedavisi mutlaka cerrahi ile yani ameliyat ile yapılır. Retina dokusunu oluşturan jel yerine geri yerleştirilir. Bunun için hastaların yüzde 90’nında vitrektomi ameliyatı yapılır.Dekolmanın durumuna göre göz içine gaz verebilir. Retinada yalnızca yırtık varsa, yırtık lazer dikilerek tedavi uygulanır.
Argon LazerRetina yırtıkları, retina uzmanları tarafından lazerle (Argon lazer) dikilir. Mikro cerrahi yöntemiyle ameliyat edilen hastalar bir gün sonra taburcu olabilir. VitrektomiRetinadaki büyük yırtıkları onarmak için kullanılır. Doktorunuz vitreous -göz küresinin içini dolduran şefaf, jel kıvamındaki dokuyu- çıkarır ve buraya jel benzeri bir sıvı enjekte eder. Yırtılmanın büyüklüğüne bağlı olarak lazer ve gaz ya da silikon tampon yöntemlerini de kullanabilir.
Skleral (Dıştan) Çökertme YöntemiBu yöntem göze dışarıdan uyguladığımız ameliyat tekniğidir. Bazı gözlerde duruma göre vitrektomi ameliyatına ek olarak da yapılabilir. Gözün beyazını kaplayan konjonktiva tabakasının altında kalacak şekilde, silikondan yapılmış ince şeritler (genellikle 3-5 mm kalınlıktadır) göz kaslarının altında geçirilerek yerleştirilir.
Göze dışarıdan baskı uygulayarak retinanın yatışması sağlanır. Birlikte ya Argon lazer veya kriyoterapi (soğuk uygulamayla kalıcı yapışıklık oluşturur) uygulanır.
Pnömatik Retinopeksi (Göz İçine Gaz Enjeksiyonu)Yırtıklı retina dekolmanı olan gözlerde, erken dönemde gözün içine gaz enjekte edilerek ve hastaya uygun pozisyonda istirahat verilerek retinanın yerine yerleşmesi sağlanır. Sonrasında da Argon lazer tedavisi uygulanır.
Bazen de sarı noktadaki kanamalarda göz içine gaz verilerek kanamanın bu bölgeden uzaklaşması için uygulanır.
Retina Dekolmanı Ameliyatından SonraGöz içine gaz veya silikon yağı uygulanması durumlarında hastanın cerrah tarafından belirtilen süre boyunca (1 günden 2 haftaya kadar değişebilir) yüzüstü pozisyonda yatması/ oturması gerekebilir.
Aynı katarakt ameliyatı sonrasında olduğu gibi hasta, bir ay boyunca giderek azalacak şekilde damlalar kullanır.
İlk bir hafta gözün mikrop kapmaması için özellikle önemli bir süredir. Çok kalabalık yerlerde, tozlu, kirli ortamlarda bulunmamak, gözü ellememek, ovuşturmamak, temiz tutmak çok önemlidir.
Genellikle ameliyattan sonraki ilk bir hafta izin kullanmak ve dinlenmek idealdir. Bu süre hastalığın ciddiyetine bağlı değişebilir.
Göz içinde hava/gaz bırakıldığında dağ gibi yüksek rakıma araçla yolculuk veya uçak yolculuğu yasaktır. Mutlaka cerraha danışılmalıdır.
Yine ameliyattan sonraki ilk bir ay ağır spor, ağırlık kaldırma, sık eğilip kalkma gibi zorlayıcı işler, ıkınma, şiddetli öksürük gibi zorlayıcı eylemlerden kaçınmakta fayda vardır.
Retina Dekolmanı Önlenebilir Mi?Retina dekolmanını önlemek tam anlamıyla mümkün olmasa da, gözlerinizi ve göz sağlığınızı korumak hastalığa yakalanma riskini düşürür.
Retina dekolmanı hemen tedavi edilmezse kalıcı görme kayıplarına yol açabilen bir göz hastalığıdır. Bu nedenle belirtileri iyi bilmek ve risk grubunda iseniz yılda 1 kez düzenli göz kontrolüne gitmek önemlidir.
Diyabet ya da yüksek kan basıncınız varsa, kan akımı retinayı da etkileyeceğini bu hastalıkların kontrol altında tutulması oldukça önemlidir.