Kornea Nakli

Kornea Nakli Nedir?

Gözün renkli kısmı olan iris tabakasının önündeki şeffaf tabakaya kornea denir. Göze gelen ışınlar ilk olarak bu dokudan geçtikten sonra retina dediğimiz sinir tabakasına ulaşır ve görme gerçekleşir.

Korneanın saydamlığı veya düzenli şekli bu nedenle görmede önemli bir rol oynar. Eğer kornea saydamlığını kaybeder (korneanın distrofi gibi kalıtsal hastalıkları, katarakt ameliyatı sonrası geçmeyen kornea ödemi, vb) veya şekli bozulursa (keratokonus gibi korneanın ilerleyici şekilde incelmesi ve dikleşmesi) hasta net göremez.

Böyle durumlarda kornea sağlıklı başka bir kornea dokusu ile değiştirilerek görme tekrar kazanılabilir. Bu nakil işleminde doku yaşamını yitirmiş bir kişiden alınan sağlıklı kornea dokusudur ve işleme kornea nakli denir.

Korneanın saydam olmasını sağlayan özelliklerinden biri damarsız oluşudur. Dokuda damar olmaması doku nakillerinde önemli bir avantaj sağlar. Çünkü doku reddine sebep olan hücrelerin yabancı dokuya ulaşması bu sayede mümkün olmaz.

Tüm nakil ameliyatlarını düşündüğümüzde kornea nakillerinin diğer nakillere göre daha başarılı olması da bu özellikten kaynaklanmaktadır.

• Lokal veya genel anestezi altında göz ve çevresi dezenfekte edildikten sonra steril bir örtü ile örtülür.
• Korneanın merkezi işaretlenir.
• Yuvarlak bir bıçak içeren vakumlu bir alet (trepan) ile kornea merkezinde 7-7.5 mm çaplı dairesel tam kat bir kesi yapılır ve korneanın merkezi çıkarılır.
• Verici kornea da dairesel bir bıçak içeren vakumlu başka bir aletle (punch), alıcı yatağa uygun şekilde hazırlanır.
• Verici kornea, alıcı yatağa farklı dikiş teknikleri (16 adet tek dikiş, devamlı dikiş ile birlikte 16 adet tek dikiş, devamlı çift dikiş, vb) ile dikilir.
• Göze antibiyotikli ilaç uygulanarak işlem sonlandırılır.

Ameliyatın süresi yaklaşık olarak 30-40 dk.’dır. Aynı anda yapılacak başka girişimler varsa ameliyat süresi uzayabilir.

Ameliyat sonrası birkaç hafta batma, sulanma gibi şikayetler olabilir. Ameliyat günü koruyucu bandaj kullanılmaktadır.

Görme seviyesi hemen çok artmayabilir. Ameliyat sonrası antibiyotikli ve kortizonlu göz damlaları hekim önerisi doğrultusunda kullanılır. Ameliyat sonrası 1. gün ilk kontrol yapılır. Daha sonra 1. hafta ve ilk 1 yıl boyunca her ay kontrol gerçekleştirilir. Genellikle 1 sene sonra dikişler alınır.

• Ekspulsif kanama: Gözün damar dokusu olan koroidde kan birikmesi sonucu görülen kontrolü güç olan bir kanamadır. Bu durum çok nadiren görülür (%0.45-1.08). Önceden tahmin etmek mümkün değildir ve gerçekleşirse gözün kaybıyla sonuçlanabilir.
• Astigmatizma: Kornea nakli sonrası astigmatizma sık görülmektedir. Doku iyileşmesi ile birlikte konulan dikişler bu astigmat değerlerini zamanla değiştirmektedir. Dikiş alma, tekrar dikiş atma, gevşetici kesiler veya LASIK ile astigmat giderilebilmektedir.
• Göz içi basınç artışı (glokom): Erken veya geç dönemde görülebilir. Erken dönemde görülen göz içi basınç artışı ilaçlarla hızlı bir şekilde kontrol altına alınır. Geç dönemde görülen göz içi basınç artışı genellikle kullanılan kortizonlu damlalara bağlı olur. Bu durumda da göz içi basıncını düşüren ilaçlar kullanılması gerekir.
• Enfeksiyon: Göz içi ameliyatlar sonrası ciddi enfeksiyonlar çok nadir de olsa görülebilmektedir. Önemli bir durumdur, erken müdahale gerektirir.
• Doku reddi: Özellikle başka nedenlerle korneasında damarlanma olan hastalarda görülebilir. Bu tür durumlarda göze bazı özel iğneler yapılarak, damla ve ilaçlarla dokunun reddedilmesi önlenmeye çalışılmaktadır.

Tam kat kornea naklinde, alıcı yatağın hazırlanması aşamasında kullanılan yuvarlak bir bıçak içeren vakumlu bir alet (trepan) yerine, Femtosaniye lazer ile kornea merkezinde 7-7.5 mm çaplı dairesel tam kat bir kesi yapılır ve korneanın merkezi çıkarılır. Ameliyatın diğer basamakları aynı şekildedir. Femtosaniye lazer ile hazırlanan kornealarda yara yeri uyumu çok düzgün olmaktadır.

Korneanın tam kat değil de sadece üst katmanının değiştirilmesi işlemine DALK denir. DALK’ın açılımı “derin ön lameller kornea nakli”dir. En sık keratokonus hastalığında yapılmaktadır.

Korneanın kalıtsal hastalıklarında hastalık korneanın üst katmanlarını tutuyorsa da DALK uygulanabilir.

• Lokal veya genel anestezi altında göz ve çevresi dezenfekte edildikten sonra steril bir örtü ile örtülür.
• Korneanın üst katmanı, kornea merkezinde 7-7.5 mm. çaplı dairesel alanda “Büyük Baloncuk” tekniği ile veya manuel lameller diseksiyon ile çıkartılır.
• Önceden hazırlanmış verici korneanın üst katmanı, korneanın merkezinde alıcı yatağa uygun şekilde hazırlanır ve alıcı yatağa dikilir.
• Gözde en az 16 adet dikiş olur.
• Göze antibiyotikli ilaç uygulanarak işlem sonlandırılır.
• Ameliyatın süresi yaklaşık olarak 40-50 dk.’dır. Aynı anda yapılacak başka girişimler varsa ameliyat süresi uzayabilir.

Ameliyat sonrası birkaç hafta gözde batma, sulanma gibi şikayetler olabilir. Ameliyat günü koruyucu bandaj kullanılmaktadır. Görme seviyesi hemen çok artmayabilir. Ameliyat sonrası antibiyotikli ve kortizonlu göz damlaları hekim önerisi doğrultusunda kullanılır.

Ameliyat sonrası 1.gün ilk kontrol yapılır ve nakledilen dokunun durumuna göre kontrol sıklıkları ayarlanır. Genellikle 6 ay sonra dikişler alınır.

• Korneanın alt katmanında bütünlük kaybı: Bu durum bazen ameliyata DALK olarak devam edilmesine engel olabilir ve tam kat kornea nakline geçilebilir.
• Astigmatizma: Kornea nakli sonrası astigmatizma sık görülmektedir. Doku iyileşmesi ile birlikte konulan dikişler bu astigmat değerlerini zamanla değiştirmektedir. Dikiş alma, tekrar dikiş atma, gevşetici kesiler veya LASIK ile astigmat giderilebilmektedir.
• Göz içi basınç artışı (glokom): Erken veya geç dönemde görülebilir. Erken dönemde görülen göz içi basınç artışı ilaçlarla hızlı bir şekilde kontrol altına alınır. Geç dönemde görülen göz içi basınç artışı genellikle kullanılan kortizonlu damlalara bağlı olur. Bu durumda da göz içi basıncını düşüren ilaçlar kullanılması gerekir.
• Enfeksiyon: Göz içi ameliyatlar sonrası ciddi enfeksiyonlar çok nadir de olsa görülebilmektedir. Önemli bir durumdur, erken müdahale gerektirir.
• Doku reddi: Alıcı korneanın en iç tabakasını oluşturan endotel hücreleri muhafaza edildiğinden red riski çok azdır.

DALK ameliyatında hastalar korneanın en iç tabakasını oluşturan endotel hücrelerini muhafaza ederler. Verici dokuya ait endotel hücreleri alınmadığından kornea red riski dramatik bir şekilde azalır. Böylece kortizonlu damla kullanma süresi de kısalmaktadır. Yara iyileşmesi daha hızlı olmakta ve dikişler yaklaşık 6 ay gibi bir sürede alınmaktadır.

Korneanın tam kat değil de sadece alt katmanının değiştirilmesi işlemine DMEK denir. En sık büllöz keratopati (kalıcı kornea ödemi) hastalığında yapılmaktadır. Kalıtsal kornea hastalıklarında belirli bir yaştan sonra veya bazen katarakt ameliyatlarından sonra kalıcı kornea ödemi görülebilmektedir.

• Lokal veya genel anestezi altında göz ve çevresi dezenfekte edildikten sonra steril bir örtü ile örtülür.
• Korneanın en alt katmanı (endotel) soyulur.
• Önceden hazırlanmış verici kornea endoteli alıcıya nakledilir.
• Yara yerine 1-2 adet dikiş konulur.
• Verici dokunun tutunmasını kolaylaştırmak için göz içine hava verilir. Bu hava 1 hafta içerisinde yavaş yavaş çekilir.
• Göze antibiyotikli ilaç uygulanarak işlem sonlandırılır.

Ameliyatın süresi yaklaşık olarak 40-50 dk.’dır. Aynı anda yapılacak başka girişimler varsa ameliyat süresi uzayabilir.

Ameliyat sonrası birkaç hafta gözde batma, sulanma gibi şikayetler çok nadiren olabilir. Ameliyat günü koruyucu bandaj kullanılmaktadır.

Görme seviyesi hemen çok artmayabilir. Ameliyat sonrası antibiyotikli ve kortizonlu göz damlaları hekim önerisi doğrultusunda kullanılır. Ameliyat sonrası 1. gün ilk kontrol yapılır ve nakledilen dokunun durumuna göre kontrol sıklıkları ayarlanır.

• Korneanın alt katmanın alıcı yatağa tutunamaması: Bu durumu önlemek için göz içine hava verilir. Uzun süre tutunamama durumunda tekrar girişim gerekebilir.
• Göz içi basınç artışı (glokom): Erken veya geç dönemde görülebilir. Erken dönemde görülen göz içi basınç artışı göz içine verilen hava ile ilgili olabilir ilaçlarla hızlı bir şekilde kontrol altına alınır. Geç dönemde görülen göz içi basınç artışı genellikle kullanılan kortizonlu damlalara bağlı olur. Bu durumda da göz içi basıncını düşüren ilaçlar kullanılması gerekir.
• Enfeksiyon: Göz içi ameliyatlar sonrası ciddi enfeksiyonlar çok nadir de olsa görülebilmektedir. Önemli bir durumdur, erken müdahale gerektirir.
• Doku reddi: Bu durumda bazı ilaçlar kullanılarak dokunun reddedilmesi önlenmeye çalışılmaktadır.

DMEK ameliyatında hastalar kendi kornealarının üst katmanlarını muhafaza ederler. Bu nedenle kornea travmaya karşı daha dayanıklı olur.

Ameliyat sonrası miyopi, hipermetropi ve astigmatizma gibi kırma kusurları daha az görülmektedir. Diğer kornea nakillerinde olduğu gibi çok sayıda dikiş bulunmamaktadır.