Sivrisinekleri Uzak Tutmak İçin Uygulayacağınız 7 Yöntem

Sivrisinek Kovucu Bitkiler

Yaz mevsimini sivrisinekler tarafından ısırılma endişesi yaşamadan keyifle geçirmek mümkün. Üstelik bunun birçok yolu var. Bu yollardan biri de mis gibi kokan bitkilerden geçiyor. İnsan sağlığına faydalı olduğu bilinip yüzyıllardır kullanılan bitkiler sivrisineklerden korunmaya da yardımcı oluyor. Bu amaçla kullanılan bitkilerden bazılarıysa şunlardır:

• Limon Otu: Limon otu, geranial ve citral adı verilen, iki aktif kimyasal açısından zengin bir bitkidir. Bu kimyasallar sivrisinekleri ve böcekleri uzaklaştırmaya katkı sağlar.
• Lavanta: Lavantanın aromatik kokusu sivrisineklerin cilde yaklaşmasına engel olabilir.
• Nane: Sivrisinekleri uzak tutan bir diğer hoş kokulu bitki de nanedir. Nanenin içeriğindeki bileşenlerden biri olan mentol sivrisinekleri kovmaya yardım edebilir.
• Fesleğen: Fesleğen yaprakları sivrisinek larvalarını henüz yumurtadan çıkmadan yok edecek etkiye sahiptir. Böylece sivrisineklerin üremesinin önüne geçerek çoğalmalarına engel olur. Özellikle sivrisinek popülasyonunun yoğun olduğu bölgelerde fesleğenden yardım alınabilir.

Doğal Yöntemlerle Sivrisineklerden Korunma

Sivrisinekler ısırdıklarında sızı ve kaşıntı gibi rahatsızlıklar vermelerinin yanı sıra birçok virüsü taşıyarak insan vücuduna bulaştırabilir. Bu tür istenmeyen etkilere maruz kalmamak için bazı doğal yöntemlere başvurulabilir. Örneğin, esansiyel yağlar sivrisinekleri kovmada son derece etkilidir. Buna ek olarak etrafa hoş koku yayar. Sivrisineklerden korunmak için kullanılabilecek doğal içerikli esansiyel yağlar şunlardır:

• Karanfil Yağı: Yarım bardak su ve 1/4 çay kaşığı karanfil yağı bir sprey şişesinin içinde iyice karıştırılır. Bu karışım sivrisinekleri uzaklaştırmak için kullanılabilir. Karanfilin yoğun kokusu sivrisinekleri uzaklaştırıcı etki gösterir.
• Okaliptüs Yağı: Okaliptüsten elde edilen yağ, keskin kokusu sayesinde sivrisinekleri uzak tutabilir. Ciltte alerji gibi istenmeyen bir yan etki oluşmaması için cildin ufak bir kısmına uygulanarak hassasiyet kontrolü yapılması önerilir. Ayrıca bu yağın küçük çocuklarda kullanılmamasına dikkat edilmelidir.
• Itır Yağı: Sivrisinekleri uzaklaştırmakta etkili olan esansiyel yağlardan biri de ıtır yağıdır. Bu yağ buhurdanlıkta yakılarak kullanılabilir.
• Sardunya Yağı: İçeriğindeki sivrisinek kovucu etkiye sahip geraniol, sitronellol ve linalool kimyasalları sivrisinekleri kısa süreli uzak tutmaya yardımcı olur. Sitronellol gül yağında ve limon otunda da bulunur.

Esansiyel yağların dışındaki diğer doğal yöntemlerse şunlardır:

• Elma sirkesinin keskin kokusu sivrisineklerin koku reseptörlerine hasar vererek yaklaşmalarına engel olur. Eşit miktarda su ve elma sirkesi karıştırılıp bir sprey hazırlanabilir. Hoş kokulu bir sprey için karışıma nane, limon ve okaliptus gibi yağlar eklenebilir.
• Sarımsağın içeriğinde bulunan alisin ve kükürt sivrisinek kovucu etki gösterir. Sarımsağın keskin kokusu hem insan teni kokusunu maskeler hem sivrisineklerin reseptörlerini etkileyip insan vücuduna yaklaşmalarını engeller.
• Bahçeye veya balkona saksıda fesleğen ya da biberiye dikilebilir. Bu iki bitki de yoğun kokularıyla sivrisineklerin uzaklaştırılmasına yardımcı olur.

Koruyucu Giysiler ve Aksesuarlar

Gece ya da gündüz fark etmeksizin ısırıp mikrop yayan bu küçük canlılardan korunmanın bir diğer yolu da koruyucu giysi ve aksesuar kullanmaktan geçer. Çünkü sivrisinekler açıkta kalan korunmasız cildi kolaylıkla hedef alır. Bu nedenle giysilerde ve aksesuarlarda şu detaylara dikkat etmek gerekir: 

• Açık havaya çıkıldığında uzun kollu gömlek, pantolon, uzun çorap gibi kıyafetler ve aksesuarlar giyilebilir. Ayrıca pantolon paçaları çorapların içine sokulabilir.
• Sivrisineklerin tenle temasını önlemek ve ısırmalarına engel olmak için sıkı dokunmuş kumaşlardan üretilen kıyafetler tercih edilebilir. 
• Siyah, kahverengi ve lacivert gibi koyu renkli kıyafetler sivrisinekleri kendilerine çekebilir. Bu sebeple açık renkli kıyafetler tercih edilebilir.
• ivrisineklerin yaklaşmasını engellemeye yardımcı olmak üretilen bileklik ve bilezik gibi takılabilen sivrisinek kovucuları da mevcuttur. Bu ürünlerin bazıları içerisinde okaliptus yağı veya citronella gibi bitki bazlı içerikler barındırır.

Evde Alınacak Önlemler

Yalnızca dışarıda değil, evde konforlu şekilde vakit geçirebilmek için de sivrisineklere karşı bazı önlemler almak gerekebilir. Bu önlemler sivrisinekleri öldürmekten ziyade onları uzak tutmaya yarayan yöntemler olabilir. Bu yöntemler şöyle detaylandırılabilir:

• Pencerelerde ve kapılarda sineklik bulundurmak sivrisineklerin eve girmesini önler. Bunun için sık dokunmuş sineklikler tercih edilebilir.
• Sivrisineklerin üreme alanları durgun sulardır. Bu sebeple su birikintilerinin oluşumunu önlemeye ve olanları da temizlemeye dikkat etmek gerekir. Ayrıca su birikmemesi için açık kovalar, plastik kaplar ve çöp kutusu kapakları gibi eşyaların ortalıktan kaldırılması mühimdir.
• Bahçeyi sadece gerektiğinde sulamaya dikkat edilebilir. Çünkü fazla su birikip durgun su oluşturabilir. Bu da sivrisinek popülasyonunun artmasına neden olur.
• Kuş banyolarının suyunun kirlenmesine izin vermeden temizlemeye, havuz sularını arıtmaya ve gereken sirkülasyonu yapmaya dikkat edilebilir.
• Yatak, pencere ve kapı gibi birçok yerde kullanılabilecek çeşitli sivrisinek ağları mevcuttur. Ağlar sivrisineklere karşı kalkan işlevi görür. Sivrisineklere karşı koruma sağlayan bu ağlar güvenli bir yaşam alanı ve uyku ortamı vadeder. Yatakların üzerinde kullanılan ağlar cibinlik olarak da adlandırılır.
• Terledikten sonra hemen duş almak sivrisineklerden korunmaya yardımcı olabilir. Çünkü sivrisinekler terlemeyle birlikte vücudun salgıladığı maddelere daha kolay çekilir.

Kimyasal Sivrisinek Kovucular

Doğal içerikli sivrisinek koruyucularının yanı sıra kimyasal içerikli ve etkili sivrisinek kovucular da bulunur. Bu kovucular insan tenini sivrisineklere karşı daha az cazip hâle getirerek yaklaşmalarına engel olup ısırılma riskini azaltır.

• En etkili sivrisinek kovuculardan biri olan N,N-diethyl-3-Methylbenzamide (DEET) 1957'den beri halk arasında kullanılan bir böcek kovucu kimyasaldır. Etkinliği yüksek olan DETT içerikli ürünlerin losyon ve sprey gibi farklı formları bulunur. 
• Permetrin sivrisineklerin ölmesine neden olan bir böcek ilacıdır. Koruma sağlaması amacıyla giysilere, çadırlara ve cibinliklere uygulanabilir. Permetrin uygulanan ürün defalarca yıkansa bile en az 15 gün etkinliğini koruyabilir. Ancak permetrin cilt için uygun değildir, bu sebeple cilde sıkılması önerilmez.
• Kimyasal sivrisinek kovucu olarak geliştirilen cihaz, buhar yoluyla kimyasal bir böcek ilacı yayar. Bu buhar sayesinde sivrisineklerin yaklaşmasına engel olunur.

Sivrisinek Tuzakları ve Cihazları

Sivrisineklerden korunma yollarından olan tuzaklar ve cihazlar da bu sorunu çözmek için başvurulan seçenekler arasındadır. Peki, bu aletler nelerdir ve ne işe yarar?

Karbondioksit Tuzakları

Bu tuzaklarda sivrisinekleri çekmek ve yakalamak için karbondioksit (CO2) kullanılır. Sivrisinekleri insan nefesini taklit ederek tuzağa düşürüp bir vakum veya yapışkan kullanarak yakalar. Propanlı ve propansız olmak üzere iki tip CO2 tuzağı bulunur. Bu cihazların çalışma yöntemleri şöyle açıklanabilir:

• Propan Tuzakları: Bu cihaz karbondioksit üretmek için propan kullanır. Propan yakarak sivrisinekleri kendilerini çekip yakalar ve ağ filtrede tutar.
• Propansız Tuzaklar: Propan kullanmayan bu cihazlar elektrikle çalışır. Sivrisinekleri yakalamak için ısı ve ışık kullanır.

Elektrikli Sivrisinek Öldürücüler

Bu tip sivrisinek öldürücüler çıkardıkları bazı seslerle sivrisinekleri kendilerine çeker ve elektrik yardımıyla ölmelerini sağlar.

Ultrasonik Kovucular

Zararsız ve kokusuz olan ultasonik cihazlar ses frekansı üreterek belirli bir etki gösterir. İnsanları ısıranlar dişi sivrisinekler oldukları için bu elektronik cihazın ses frekansı dişilerin sevmediği azgın erkek sivrisineklerin kanat çırpış sesine göre ayarlanır. Bu ses dişi sivrisineklerin ısırmalarını engeller.

Koruyucu Spreyler ve Losyonlar

Piyasada bulunan birçok koruyucunun içeriğinde N, N-diethyl-3-Methylbenzamide (DEET) ve picaridin bulunur. Ancak bunlara alternatif olarak doğal içerikli ürünler de mevcuttur. Koruyucu spreyler ve losyonlar şöyle detaylandırılabilir:

• DEET içeren ürünler günde 1 kez açıkta kalan cilde veya giysiye sıkılabilir. Giysilerin altında kalan cilde sıkılması önerilmez. Çünkü cilde sıkıldığında cilt tarafından emilen DEET tahrişe neden olabilir. Ayrıca gözlere gelmemesine dikkat edilmesi önemlidir.
• KBR 3023 olarak da bilinen Picaridin, uzun süreli koruma sağlayan etkili bir sivrisinek kovucudur. Neredeyse kokusuz olan picaridin losyon formunda bulunabilir.
• Doğal içerikli spreyler; esansiyel yağlar, otlar ve bazı bitki bazlı bileşenlerden yapıldığı için doğal olarak adlandırılır. Kimyasal sivrisinek kovucuların alternatifi olan bu spreyler hazır olarak satıldığı gibi evde de yapılabilir.

Tüm bu bilgilere ek olarak sivrisinek kovucuları kullanırken bazı noktalara dikkat etmek gerekir. Bu noktalar şöyle açıklanabilir:

• Güneş kremi ve DEET kombinasyonu olan ürünleri tercih etmemek gerekir. Çünkü güneş kremini gün içinde birçok kez yenilemek gerekirken DEET'in birden fazla kullanılması risklidir. Eğer güneş kremi ve DEET aynı zamanda diliminde kullanılacaksa önce güneş koruyucunun, ardından sivrisinek kovucunun kullanılmasına dikkat edilebilir.
• Böcek kovucuların çocuklara bir yetişkin tarafından uygulanması önemlidir. Çocuklar sivrisineklerden koruyucu spreyi ya da losyonu göz ve ağız gibi riskli bölgelere temas ettirebilir.
• Yetişkinlerin spreyi ya da losyonu bebeklerin ve çocukların cildine uygularken önce kendi eline ardından onların cildine sürmesi gerekir.
• Cilt üzerindeki kesik ve yara gibi tahriş olmuş bölgelere mevcut durumu daha da kötüleştirmemek için sivrisinek kovucu ya da koruyucu uygulanmamalı.
• Sivrisinek kovucu kullanmadan önce son kullanma tarihinin kontrol edilmesi ve kullanım talimatlarına uyularak doğru şekilde kullanılması önemlidir.
• Sivrisinek kovucunun alerjik reaksiyona neden olup olmayacağını öğrenebilmek için önce cildin belli bir bölgesinde test edilmesi gerekir. Herhangi bir reaksiyon gelişmediği takdirde vücudun diğer bölgelerine de uygulanabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Sivrisinek kovucu bitkiler gerçekten etkili mi?

Geçmişten günümüze kadar sivrisinekleri ve böcekleri kovmak amacıyla uzun yıllar kullanılan bitkiler salgıladıkları ve etrafa yaydıkları koku vasıtasıyla sivrisinekleri uzak tutabilir. Ancak her bitkinin içerdiği bileşenler farklı olduğu için etkileri de bitkiden bitkiye farklılık gösterir. Bu sebeple kimi bitki etkili bir sivrisinek kovucuyken başka bir bitkinin daha az etkili olması mümkündür.

Esansiyel yağlar sivrisinekleri nasıl uzak tutar?

Esansiyel yağlar bitkilerden farklı metotlar kullanılarak elde edilir. Bileşenlerinde karbon, hidrojen ve oksijen bulunur. Bu uçucu ve aromatik yağlar buharlaşırken sivrisineklerin koku reseptörlerini tahriş ederek tahribata uğratır. Koku reseptörleri zarar gören sivrisinekler, insan cildinin kokusu alamaz ve insanlara yaklaşamaz. Esansiyel yağlar bu şekilde sivrisinekleri insanlardan uzak tutan bir etki gösterir.

Kimyasal sivrisinek kovucular sağlığa zararlı mı?

Sivrisinek kovucu olarak kullanılan birçok kimyasal içerikli ürünün bileşenleri arasında DEET ve picaridin yer alır. Sivrisineklerden korunmak için cilde kimyasal uygulama fikri can sıkıcı gibi görünebilir. Fakat Çevre Koruma Ajansının (EPA) verilerine göre DEET veya picaridin içerikli sivrisinek kovucuları güvenlidir. Ancak burada önemli olan husus ürünün doğru şekilde kullanılmasıdır.