Meme kanserinde kontrollerinizi aksatmayın
Dünyada her yıl yaklaşık 1 milyon kadında meme kanseri tespit ediliyor. Yine her yıl 375 bin kadın da meme kanseri nedeniyle yaşamını yitiriyor. Ülkemizde de her 8 kadından biri, yaşamının herhangi bir döneminde meme kanserine yakalanıyor. Üstelik Kanser Savaş Daire Başkanlığı’nın verilerine göre; 25 yaşından itibaren belirgin biçimde ayrışarak görülme sıklığı yükselmeye başlayan tek kanser türü; meme kanseri. Güzel haber ise ileri evrelere ulaştığında yaşamı tehdit eden meme kanserinin, erken tanı konulduğunda tedavi edilebilmesi. Bu nedenle her kadının hiçbir yakınması olmasa bile düzenli aralıklarla meme taraması yaptırması çok önemli. Ancak bu noktada kadınların zihnine şu soru takılıyor: Hangi yaşta, hangi testi yaptırmalıyım?
1. Kural: Kendi kendine muayene
Meme sağlığı için öncelikle her kadının memesini tanıması gerekiyor. Çünkü her kadının meme doku özellikleri birbirinden farklı oluyor. Sadece 20 dakika süren düzenli aylık meme muayenesi, memenizin normal durumunu size öğretiyor ve oluşabilecek değişiklikleri daha erken tanımanıza yardımcı oluyor.
Ne zaman yapmalı?
20 yaşından itibaren kendi kendine meme muayenesi yapmanız, memenizi tanımanız açısından önem kazanıyor. Premenapozal dönemde iseniz kendi kendine meme muayenesini adet bitiminde ya da adetin 5-7. gününden sonra yapmanız öneriliyor. Hamile ve menopozda iseniz her ay aynı günde yapmanız tavsiye ediliyor.
Nasıl yapılmalı?
Mümkünse ayna karşısında her iki memeyi gözden geçirin. Ayrıca meme ve koltuk altlarınızı düz bir yerde yatar durumdayken ya da banyoda, cildinizi köpükle kaygan duruma getirerek elinizle muayene edin. Herhangi bir değişiklik fark ederseniz, zaman kaybetmeden bir hekime başvurun.
Nelere dikkat etmelisiniz?
- Kollarınızı kaldırıldığınızda meme başlarında asimetrik kayma var mı?
- Ciltte portakal kabuğu görünümü oluşuyor mu?
- Ciltte bölgesel kızarıklık (ve dokunduğunuzda ısı artışı) mevcut mu?
- Meme başında içeriye çekinti oluşuyor mu?
- Ciltte bölgesel çökme meydana gelmiş mi?
- Sıra dışı bir ağrı var mı ya da meme başından kendiliğinden, özellikle tek kanaldan kanlı akıntı geliyor mu?
2. Kural: Klinik meme muayenesi
Doktorunuz tarafından yapılan meme muayenesini oluşturuyor. Kendi yaptığınız meme muayenesine benziyor.
Ne zaman yaptırmalı?
40 yaşın altındaki kadınlara 2 yılda bir, 40 yaşın üzerinde ise yılda bir öneriliyor.
3. Kural: Mamografi taraması
Mamografi kabul gören tek tarama yöntemi olarak nitelendiriliyor. Meme kanserine en erken evrede tanı koyabilen ve bu özelliği ile erken tanıda “altın standart” olarak nitelendirilen mamografi, X ışını kullanılarak uygulanıyor. Hiçbir şikayeti olmayan kadına yapılan incelemeyi oluşturan tarama mamografisi, elle muayenede saptanmayacak kadar küçük kitlelerin, hatta kanser öncüsü hücresel değişikliklerin bile tanınmasını sağlıyor. Mamografi ile tümörlerin yüzde 80-90’ı, klinik olarak yakalanmadan, bir başka deyişle ele gelmeden 2 yıl önce görüntülenebiliyor. Üstelik günümüzde görüntü kaydının röntgen filmi yerine bilgisayar ortamına kaydedildiği dijital mamografide daha az miktarda X-ışını ile görüntü verileri elde edilebiliyor.
Ne zaman yaptırmalı?
35 yaşında taramalarda temel alınacak bir mamografi filmi çektirilmeli. Mamografi çektirdikten sonra 35-40 yaş arasında doktorlarınız tarafından belirlenecek aralık ve yöntemlerle kontrol gerekiyor. 40 yaşın üzerinde ise tüm kadınların yılda bir kez mamografi çektirmeleri, meme kanserinin erken tanısı açısından büyük önem taşıyor. Ancak eğer anne, anneanne, kız kardeş, teyze veya babaanne gibi birinci derece yakınlardan biri meme kanserine yakalanmışsa, kadın riskli grupta yer alıyor. Bu durumda meme taramasına aile bireyinin meme kanserine yakalanma yaşından 10 yıl önce başlanması gerekiyor.
Nasıl uygulanıyor?
Mamografide, üstten ve yandan sıkıştırılarak, her memeye 2 adet film çekiliyor. Filmler çekilirken birkaç saniye sıkıştırma yapılıyor. Bu zaman zaman rahatsız edici bir durum olsa da, görüntünün netliği için şart görülüyor ve hayat kurtarıcı olabiliyor.
Mamografiden iyi bir sonuç almak için…
Mamografiden sağlıklı bir sonuç almak için dikkat etmeniz gereken noktalar:
- Memenizde hassasiyet varsa incelemenizi en az hassas olduğu dönemde, örneğin adetin 4-5. gününden sonra yaptırın.
- Koltukaltına deodorant, pudra veya krem sürmeyin. Bunlar mamografi kalitesini azaltıyor ve yalancı görüntüler oluşturabiliyor.
- Yanınızda daha önce çektirdiğiniz mamografinin yanı sıra uygulanan tüm tanı ve tedavi bilgilerini içeren kayıt ile belgelerinizi bulundurun. Çünkü size ait doku görüntülerini yenileriyle karşılaştırmak, erken değişimleri ve normal gibi görünen yeni yapıları saptamamıza yardımcı oluyor. Bu nedenle erken tanıda büyük önem taşıyor.
