Meme kanseri tarama yöntemleri
“Bana hiçbir şey olmaz, turp gibi kadınım” diyenlerden olmayın. Bazı hastalıkların hiç belirti vermeden vücudunuza yerleştiği ve ilerlediğini hiçbir zaman unutmayın. Bunlardan biri de meme kanseridir. Meme sağlığı kadınlar için özen gerektirir.
Memenin gelişimi nasıl olur?
Meme, göğüs ön duvarının yüzeyel dokularında bulunan modifiye bir endokrin bezdir. Gelişimi menstürasyonun (regl) başlangıcından daha önce başlar ve menstrüel dönemlerin ilk 2 yılında devam ediyor. Bu süre zarfında süt kanalları östrojenin etkisi ile çoğalıyor. Olgunluğun başlamasıyla birlikte meme dokusu gelişiyor. Doku gelişimi büyük oranda kişinin kalıtımsal meme yapısına bağlı olarak devam ediyor ve aylık adet kanamalarındaki hormonal uyarılma yoğunluğundan ayrıca etkileniyor. Menapozla birlikte, memede fonksiyonel dokuların yağlı dokular ile yer değiştirmesi başlıyor ve bu, yağlı değişiklik ile sonuçlanıyor.
Memede iyi huylu kitleler de görülebilir
Kadın sağlığı için ayrı önem taşıyan meme sağlığı için çeşitli tarama yöntemleri kullanılıyor. Radyolojik olarak meme değerlendirmesinin başlıca amacı; meme kanserinin erken ve tedavi edilebilir evrede saptanması ve tanı alınmasıdır. Bu, aynı zamanda benign (iyi huylu) meme lezyonlarının meme kanserinden ayırt edilmelerini sağlamak için doğru tanımlanmalarını ve böylece gereksiz cerrahi işlemlerin önlenmesini de içeriyor. Memeye yönelik görüntüleme tekniklerine başvurulmasının başlıca üç genel nedeni vardır. Bunların ikisinde ise meme ultrasonografisi kullanılıyor. Meme taramalarının 3 nedeni:
- Meme kanseri taraması (genellikle ultrasonu içermez)
- Tanısal meme görüntülemesi (konsültasyon amaçlı, problem çözücü)
- Tanısal ve girişimsel meme işlemleri
Meme kanseri taraması
Meme kanserinin klinik bulgularını taşımayan kadınlara öneriliyor. Meme kanseri taraması 3 aşamalı olarak gerçekleştiriliyor;
Kendi kendine meme muayenesi (KKMM): 20 yaşından itibaren ayda bir kere olmak üzere ve özellikle regl döneminin sonunda yapılmalıdır.
Sağlık kontrollerini yapan kişi tarafından yapılan klinik meme muayenesi (KMM): 20-39 yaşları arasında her üç yılda bir, 40 yaşından sonra yılda bir kez yapılmalıdır.
Tarama amaçlı mamografi: 40 yaşında başlanarak yılda bir kere yapılmalıdır.
Tanısal meme görüntülemesi
KMM veya KKMM'de olası meme kanserine ait herhangi bir klinik bulguyla başvuran bütün kişilere ve tarama amaçlı mamografi sonucunda anormallik saptanan ve bu nedenle ek değerlendirme için tekrar çağrılan kişilere yapılıyor.
Mamografi mi, meme ultrasonu mu?
Mamografi ve meme ultrasonu, tanısal meme değerlendirmesinde kullanılan başlıca iki görüntüleme metodudur. Olguların en az üçte birinde, şüpheli mamografik ya da klinik bulguların ileri değerlendirmesi için yardımcı yöntem olarak meme ultrasonu kullanılıyor. Mamografi, meme kanserinin bulgularının tespit edilmesinde daha spesifiktir. Meme ultrasonu ise genç, doku yoğunluğu fazla olan memelerde daha güvenilirdir ve daha doğru sonuç verir. Mamografide görülemeyen derin dokuları görüntüleyebilir, solid kitleleri sıvı dolu kistlerden ayırabilir, mamografiyi sınırlayan protez ya da diğer yapıların komşuluğundaki dokuları gösterebilir.
Meme ultrasonografisi hangi durumlarda uygulanır?
- Düzgün mamografik kitlelerin kistik ya da solid niteliği
- Ele gelen meme kitlesinin değerlendirilmesi
- Mamografi için çok genç olan kadın
- Hamileler
- Anormal mamografi
- Zor ve yetersiz mamografi
- Görüntüleme kılavuzluğunda yapılan işlemler
Tanısal ve girişimsel meme işlemleri
Ultrasonografi, memede tanısal olduğu kadar girişimsel pek çok işlem için de kılavuzluk ediyor. Bazı meme lezyonlarını daha sağlıklı değerlendirmek adına bu girişimsel işlemlerden yararlanılıyor. Bir lezyonun kompleks bir kist mi yoksa, gerçek solid bir kitle mi olduğuna karar vermek için aspirasyon yapılmasında ultrasonografi rehberlik ediyor. Ultrasonografi yine bilinen meme kitlelerinde kişiyi ameliyathaneye göndermeden doku tanısı elde etmek amacıyla kullanılan iğne biyopsileri için kılavuzluk ediyor. Ayrıca meme kitlelerinin ameliyatı öncesinde yerlerinin telle işaretlenmesi için, sentinel lenf nodlarının tespiti ve biyopsisi amacıyla ilgili bölgeye radyoaktif madde enjekte edilmesi esnasında ultrasonografi rehber görevi görüyor.
